VandaagsVertaalProbleem

   Kornej Tsjoekovski wist hoe je Russische kindergedichten moest schrijven. Hij begon ermee, in Petersburg aan het begin van de twintigste eeuw, toen het hem als literatuurcriticus begon op te vallen hoe slap en saai en belerend en ongrappig in toon en in onderwerp de allermeeste kindergedichten waren. Zelden zat er iets bij dat ook werkelijk voor kinderen geschreven leek. Hij publiceerde er boze stukken over.    ‘Schrijf ze dan zelf,’ suggereerde Maksim Gorki, en dat deed hij.    Na een paar aarzelende beginnetjes in tijdschriften en verzamelbundels kwam hij in 1917 met een 545 regels tellend epos over een mijnheer Krokodil die de straten van Petersburg onveilig maakt, verdreven wordt door een jeugdige held met een speelgoedzwaardje, maar terugkomt om de dieren uit de dierentuin te bevrijden: Door moerassen en foreesten Loopt het leger woeste beesten, Aan het hoofd hun oorlogsvorst, De armen kruislings op de borst...   ...

   Er wordt wat afhertaald.    Eline Veere, Woutertje Pieterse, Saartje Burgerhart.    En neen, dat zijn niet de namen der hertalers.    Dat zijn de namen der boekwerken.    De pieken, de klassieken der Nederlandsche literatuur.    Die niet meer geleezen worden, zo is de vreesch.    Aengesien se curieus ghespelt syn, en non-usansueel woortgebruyk besighen.    Geen koortjen, met of zonder een carillon van bellekens, meder aan vast te knoopen. Segtmen.    En die men is dan vooral de men die het juist wel kan genieten, de neder- en andersoortige landici.    Die voor anderen dochgten – ende sy dochgten: set die dingen over in modern hedendagiaans. Dan zal de lezersschaer toestromen en sy sal juichen en sich vermeien en voller vreugt rond de hervonden boekwerken de ruttiaanse polonaise reidansen. Panta kala lian!    Su...

   Als de Beatles op 31 januari, de dag na het weergaloos geslaagde dakconcert, weer de kelder induiken van het Apple-gebouw aan Savile Row nummer 3, is het om de nummers die op het dak niet gespeeld zijn een laatste turboboost te geven en nog één keer goed op de band te zetten.    Dat waren de nummers Two of Us , The Long and Winding Road en het onvergetelijk onvergankelijk onvergruisbaar onverstoorbaar onaanhoorbare Let It Be . Nog één keer eraan trekken, jongs, en dan zit deze rampmaand erop!    Get Back moest de elpee van het geheel worden. De Beatles onopgesmukt, zonder overdubs, live, eerst in het ruimteschip van de Trident filmstudio en vervolgens in de knusse krapte van de Apple-martelkelders.    Een plaat zonder hocus-pocus ( jiggery-pokery ). Was het onbereikbare ideaal. Want weliswaar speelden ze live op het dak foutloos en geanimeerd, maar in de studio was er elke take wel ergens iets loos.    D...

    Finnegans Wake vertaald in het parfums, in het geurs, door de firenzische parfumier Mirko Buffini.    Alleen, had Mirko Buffini – behalve WOID – echt geen leukere namen kunnen vinden? Ik neem van een willekeurige pagina (377) alleen al de volgende olfactief prikkelende betitelingen, een luttele neusvol: DREAMADOORY HECECH MAWGRAW CHESTH OF CHAMPGNON THE SHALLBURN SHOCK SCHLYMARTIN SLOOMUTREN SHAVERS’ SAILORSUITS THREEQUICKENTHREES GARB OF NINE MOULDEM IMPARVIOUS HORNEMOONIUM FINNECIES PEENA & QUEENA GIGGLE-FOR-GIGGLE MYTERBUILDER SHONNY BHOY POSHTAPENGA SOBCONSCIOUS INKLINGS SOULSKIN AHMOHN FOUR GHOOLS TO NAIL LOOK SLIPPY    Het lijkt wel of Finnegans Wake één lange catalogus is van exclusieve parfums...    Gemiste kansen. _____    Verwijzingen. De HCE-collectie van deze parfumier is hier te vinden. Klikken op de flesjes geeft je de hele geurpiramide. Dankjewel, Sam Slote, v...

( Dan komt Monsieur De Pruquet binnen, een salonprestidigitateur van de oude stempel, filosoof-goochelaar-waarzegger met een bolderwagen vol accessoires, type Oliveira de Figuiera uit De sigaren van de Farao blz.13 en 14 ). M. DE PRUQUET ( kijkt door zijn lorgnet om zich heen ) Ben ik hier aan het juist adres Voor mijn unieke levensles       en de toekomst accuraat voorspeld? Ik voorzie ieders levenslot: Iedereen eindigt even rot       als teleurgesteld pantoffelheld. ( wijzend ) En jij-hij, en jij-hij Het ergste is nog niet geweest       En jij-hij, en jij-hij En daarom, jongelieden, feest De een sterft wel eens voor zijn tijd De ander lijdt een eeuwigheid       Wie heeft hier geluk en wie heeft pech? Ik zie in mijn kristallen bol Het glas half leeg en hallef vol       Oovrigens, een glaasje is nooit weg ( wijzen...

   Deze versie van Wat is goed en wat is slecht verschilt op enige punten van de boekversie zoals afgedrukt in Bij mij op de maan . Net zoals sommige gedichten in de eerste druk van Bij mij op de maan verschillen van de versie die in Tijger op straat stond. En zoals sommige gedichten uit de derde druk van Bij mij op de maan verschillen van die uit de eerste en tweede druk, en sommige uit de vierde druk verschillen van die uit de derde druk.    Je blijft aan de gang.    Het zijn kleine dingen, maar subtiele dingen. Subtiele dingen, maar wezenlijke dingen.    Volgens mij zijn het verbeteringen, maar vaak nog steeds niet de definitieve verbeteringen. Er blijven regels zich hardnekkig onttrekken aan de uiteindelijke vertaling. Heel vervelend.    Een regel die me nooit heeft gezind is de eerste regel van Wat is goed en wat is slecht : Een kruimel vroeg zijn pa om uitleg: – Vader! Wat is goed en wat is slech...

De geschiedenis van het Sovjet-kinderboek in één zevenmijlspas    Wat gebeurde er na 1925, het jaar van uitgave? Zoals Majakovski aan het eind van het verhaal voorspelt, gebeurde het ook. De mensen werden goed, en voegden zich steeds meer naar de bekrompen bureaucraten die de geest van de revolutie om zeep hielpen – en die Majakovski uiteindelijk ook wisten te kelen. Alles werd steeds braver en moest in het stramien van de heersende ideologische opvattingen geperst worden, een ontwikkeling die al aan de gang was en begin jaren dertig werd voltooid. De mensen werden goed, en de boeken werden slecht.    De illustraties bij de latere uitgaven van het boek maken dit ook inzichtelijk. Van 1930 tot 1955 kwamen in totaal 33 edities uit met een totale oplage van – schrik niet, het zijn Bijbelse proporties – tweeëneenhalf miljoen. Nergens halen de illustraties het niveau van de eerste uitgave meer. Eerst worden ze Sovjet-realistisch, en later, in de jaren ’70 en...

De geschiedenis van het Sovjet-kinderboek in één zevenmijlspas    De wereld van het Sovjet-kinderboek is een heel grote mantel om in te verdwalen, en om daar in het grofgeneraliserende iets over te vertellen is eigenlijk per definitie de plank misslaan, de bal overschieten en onzin uitkramen. Want hoe je het ook wendt of keert, je zult de hele sodemieterse bonte bende over één hele grove kam, met niet meer dan twee tanden, moeten scheren.    ‘Moesten de kinderboekenschrijvers onder Stalin nou altijd schrijven wat de ideologie voorschreef?’ werd aan UVA-prof. Ellen Rutten gevraagd door de historisch onderlegde interviewers van het VPRO-radioprogramma OVT, daarmee bewijzend dat een gek meer kan vragen dan tien proffen kunnen beantwoorden.    ‘Moesten Nederlandse kinderboekenschrijvers halverwege de twintigste eeuw allemaal schrijven wat de uitgever van ze vroeg?’ zou je willen antwoorden met een even onzinnige wedervraag. ‘Ja hè, want ande...