155 Wat is goed en wat is slecht (slot)
Wat gebeurde er na 1925, het jaar van uitgave? Zoals Majakovski aan het eind van het verhaal voorspelt, gebeurde het ook. De mensen werden goed, en voegden zich steeds meer naar de bekrompen bureaucraten die de geest van de revolutie om zeep hielpen – en die Majakovski uiteindelijk ook wisten te kelen. Alles werd steeds braver en moest in het stramien van de heersende ideologische opvattingen geperst worden, een ontwikkeling die al aan de gang was en begin jaren dertig werd voltooid. De mensen werden goed, en de boeken werden slecht.
De illustraties bij de latere uitgaven van het boek maken dit ook inzichtelijk. Van 1930 tot 1955 kwamen in totaal 33 edities uit met een totale oplage van – schrik niet, het zijn Bijbelse proporties – tweeëneenhalf miljoen. Nergens halen de illustraties het niveau van de eerste uitgave meer. Eerst worden ze Sovjet-realistisch, en later, in de jaren ’70 en ’80 wat karikaturaler maar nog steeds zeer Sovjet-serieus.
Maar wie denkt dat het met de perestrojka beter zou worden, vergist zich.
In de jaren ’90 zien we dat het beoogde publiek kennelijk steeds jonger wordt aangeslagen – een trend die zich voortzet in de eenentwintigste eeuw, waar we gerust van een totale infantilisering, een voldebilisering van het plaatjesboek mogen spreken.
De kapitalistische revolutie heeft duidelijk niet voor een creatieve opstoot gezorgd die vergelijkbaar is met de communistische, op z’n zachtst gezegd.
Of dat goed is of slecht, mag iedereen zelf uitmaken. Ik denk er het mijne van. De duistere tijden die nu zijn aangebroken in het land geven in elk geval allerminst aanleiding tot vrolijk revolutionair elan. Integendeel, mogen we wel zeggen. Een vergelijking met de film Het is moeilijk een God te zijn van Aleksej German dringt zich op...
Verwijzingen. Dit stuk stond en staat ook in Raam op Rusland, hier, maar is hier en daar geactualiseerd, je ziet vanzelf waar. De film van German, Трудно быть богом, Troedna byt bogom uit 2013 van Aleksei German is gebaseerd op de gelijknamige sciencefictionroman van Arkadi en Boris Stroegatski uit 1964. Over de uitgaves tot 1955 van Wat is goed en wat is slecht, zie Лев Турчинский & Анатолий Тарасенков, Русские поэты XX века. 1900-1955. Материалы для библиографий, Языки Славянской Культуры, Moskou, 2004.
Reacties
Een reactie posten