157 Intermezzo

(Dan komt Monsieur De Pruquet binnen, een salonprestidigitateur van de oude stempel, filosoof-goochelaar-waarzegger met een bolderwagen vol accessoires, type Oliveira de Figuiera uit De sigaren van de Farao blz.13 en 14).

M. DE PRUQUET (kijkt door zijn lorgnet om zich heen)

Ben ik hier aan het juist adres
Voor mijn unieke levensles
      en de toekomst accuraat voorspeld?
Ik voorzie ieders levenslot:
Iedereen eindigt even rot
      als teleurgesteld pantoffelheld.

(wijzend) En jij-hij, en jij-hij
Het ergste is nog niet geweest
      En jij-hij, en jij-hij
En daarom, jongelieden, feest

De een sterft wel eens voor zijn tijd
De ander lijdt een eeuwigheid
      Wie heeft hier geluk en wie heeft pech?
Ik zie in mijn kristallen bol
Het glas half leeg en hallef vol
      Oovrigens, een glaasje is nooit weg

(wijzend) En jij-hij, en jij-hij
Het ergste is nog niet geweest
      En jij-hij, en jij-hij
En daarom, jongelieden, feest...

_____
   Verwijzingen. In Tsjaikovski’s opera Jevgeni Onegin, in de Glyndebourne-enscenering uit 1994, hier op 1 uur 25 minuten en 55 seconden. Zie ook de lector van de lezing ‘Is er leven op Mars’ in de film Carnavalsnacht, hier vanaf 47 minuut 16, als hij al helemaal klaar- en gaargestoomd is...

Reacties

Een reactie posten

met onder meer de afgelopen tijd

499 Infinite Jest

Afbeelding
    Infinite Jest , de titel van het luchtige niemendalletje van David Foster Wallace, hoe vertaal je die? (Over het dat misschien een andere keer.)    Het is natuurlijk een quote unquote uit het bekendste toneelstuk aller tijden op het (anonieme) Drama des Levens na, uitgesproken als de hoofdpersoon op zijn speurtocht naar de dader(s) van een overval op een winkel in kantoorbenodigdheden in een kluisje van een badhuis in Oxford een schedel vindt die hij identificeert als die van Alaspoor Yorick, een Palestijns-Pakistaanse neurochirurg en schrijver van moppenboeken met een scatologische inslag.    Hamlet (de Hoofdpersoon) herinnert zich deze Alaspoor, roept hij (Hamlet) in de kleedruimte met de schedel in zijn hand uit, terwijl om hem heen in meer of minder behanddoekte staat badgasten langslopen van en naar de douches – als a fellow of infinite jest, of most excellent fancy .    Misschien gewoon eerst eens kijken hoe de t...
Meer lezen

23 Ten derden male de allenige occupanten

Afbeelding
   Dan zie ik nog een probleem. Een anonieme lezer liet een eigengemaakte vertaling in de vondelingenschuif achter:       Eenzaam vliegen ze nog boven de horizon       als november de luchten onderklad       terwijl alle vogelfamilies in een breed cordon       het dorp verlieten voordat de herfst aantrad.    Zo zie je maar weer. Altijd staat er wat anders. Bij mij staat er in wankel evenwicht tot nu toe dit:       Eenzame bezetters van lege luchten       Als november somber dreigend naakt       En al je stamverwanten hebben haast gemaakt       Om het herfsttij achterna het dorpje te ontvluchten ...    Beide bedoeld als vertaling van de volgende vier regels – de eerste van een hele lap van twe...
Meer lezen

342 De hond en zijn mens

Afbeelding
   Ik vertaal nu tussen alle bedrijven door een rijk geïllustreerd en kort betekst sympathiek kinderboek over het ‘hebben’ van een hond uit het Russisch, en daar heb ik meteen al een gedeelte van mijn vertaalprobleem te pakken. Want dat zeg je zo in het Nederlands, je hebt een hond, wat meteen de scheve verhouding weergeeft. Een hond wordt gehad en de mens is het baasje , de choziaïn in het Russisch en in het Engels is het nog een graadje bezittelijker want daar is het de owner .    Taal vormt het denken, het was Karl Kraus die op die zere plek het eerst zijn vinger legde. De smerige Groote Oorlog (de eerste, niet de laatste) werd voor Duitse oren verteerbaar, ja eerbaar gemaakt door afgesleten metaforen als ten strijde trekken , met open vizier strijden , het zwaard opnemen , en door het kreperen in de loopgraven een heldendood te noemen, uit vaderlandsliefde begaan. Politici maken er nog steeds gebruik van, bijvoorbeeld door de verdelgingsmissie van...
Meer lezen

480 Zaag jezelf niet in twee stukken

Afbeelding
   Een gedicht geïnspireerd op het fraaie hoffmanniaanse gedicht Mietje en het mes uit 1860 (dat eerder al ter sprake kwam in blog 330 Vier zwavelstokkiaden , hier , en in blog 334 Zeven duimzuigeriaden , hier ) en dan vooral op de montypythoneseke illustraties erbij van de arme Mietje die zich dwars door de helft snijdt, zoals hierboven afgebeeld.    Het verhaal is afkomstig uit Stoute kinderen voor zoete kinderen geteekend en berijmd de hand van een zekere J. Norweb over wie de dbnl verder niets weet te melden behalve zijn jaartallen: 1823-1901. Elders vind ik dat het een anagrammatisch pseudoniem is van John Browne, maar wie John Browne dan weer is? O nee, dat weet ik: dat is de man die achter de letterverhusseling J. Norweb schuilgaat.    Norweb is een van de weinige Hoffmann-navolgers die zijn raadgevingen met enige spot en zelfspot weet te brengen. De meeste anderen die de kinderen op gruwelverhalen willen trakteren doen dat niet ...
Meer lezen

496 Nieuwe schoentjes, merk Modest

Afbeelding
   Mijn gooi dan. In Ragbolrinus , uitgegeven door M10. Wat het geworden is. De zeer treurige geschiedenis met de zwavelstokjes. Paulientje had het rijk alleen: haar ouders waren elders heen. En toen zij door het huis ravotte, liedjes zingend – vooral zotte –     Paulientje had het rijk alleen – daar was ik blij mee toen ik het verzon, en met het enigszins ridicule Haar ouders waren elders heen ook. Beter dan het ergens heen van Luursema, wat net zo goed nergens heen had kunnen zijn als je toch niet zegt waar ze gebleven zijn. In de volgende regels ligt het rijmpaar sprong en zong zo voor de hand, dat ik iets anders wilde en ravotte kwam bij me op, als een zelden gebruikt woord met een bepaalde niet-ernstigheid. Gelukkig rijmt daar het niet onnatuurlijk in te voegen zotte op. Ik wilde daarna al vervolgen met: zag ze op de mantelschouw een doosje staan – Asjemenou!    Maar het is geen mantelschouw op de afbeelding, maar ee...
Meer lezen

345 Register & Inhoud VandaagsVertaalProbleem (cumulatief)

Afbeelding
[Hiermee vervallen de registers van blog 132 en blog 241 .] Inhoud 1 Register 2 Inhoud 1 REGISTER VandaagsVertaalProbleem    99 manieren om één gedicht te vertalen: 372 (zie verder Nacht, trottoir )    112 (911, EHBO): 229    Aarens, Evi: 275 , 287 , 307 , 374    Achmatova, Anna: 146    Adama van Scheltema, C.S.: 430     Adventures of Hajji Baba of Ispahan , The : 426    advertenties, sovjet: 223 , 277    AI: 341 , 378 (zie ook machinevertalen )    alfabet: 400 , 401    algemeniteiten: 1 , 5 , 11 , 26 , 28 , 31 , 36 , 38 , 41 , 85 , 89 , 100 , 110 , 143 , 146 , 165 , 281 , 462     Alice in Wonderland : 40 , 42 , 44 , 46 , 48 , 50 , 52 , 54 , 56 , 131 , 217 , 218 , 219 , 272 , 391 , 411 , 415 , 432 , 468 , 469 , 470 , 471 , 472 , 473 , 474 , 475 , 476    Andersen, Hans-Christian: 370...
Meer lezen

491 Vertalen met Ikea

Afbeelding
   Je steekt nog eens wat op van gebruiksaanwijzingen, vooral die van Ikea, want die zijn doorgaans gesteld in god weet hoeveel talen, als je ze uitvouwt heb je elektronisch verlengde armen nodig, en de gebruikaanwijzing voor de onlangs aangeschafte bovenmatras – ik zie zo snel geen leuke sprekende Zweedse naam voor het ding, en zelfs geen naam voor hoe het heet, maar wacht, het internet leert me dat het hier een ‘toppermatras’, of kortweg ‘topper’ betreft, ‘toppers met traagschuim reageren op je lichaamshouding en -temperatuur’ (oei, ik hoop dan maar dat het vriendelijke reacties zijn en niet dat ze je verstenen of inwikkelen en verstikken) – de gebruiksaanwijzing bij deze (sommigen zeggen dit) matras, laten we hem Tøppi noemen was in dier voegen heel goed voor mijn    alsook voor mijn    en mijn    om maar te zwijgen van mijn    en mijn    en mijn inmiddels wat gesleten kennis van het ...
Meer lezen

492 Spellingskwesties, of: wat ik ook verkeerd doe

Afbeelding
   Dit boek is pas uit. Het is heel geestig en zelfs hier en daar ontroerend, en dat is een grote zeldzaamheid, is mijn particuliere ervaring. Vooral leuk vind ik hoe de Schotse schrijver Alasdair Gray – noblesse oblige – alle mogelijke poten onder de kapitalistische eigenwaan van de in het boek optredende Engelsen zaagt. O wat worden ze gehaat, die Engelsen, in Ierland en Schotland, en met reden natuurlijk.    Er schijnt ook een film van te zijn, die mensen gezien hebben. Maar die – hoor ik – op cruciale punten dan wel weer afwijkt van het boekverhaal. Ik had in elk geval aan het boek zoveel plezier, dat de film me niet trekt.    Toen de vertaling al helemaal af was, opgemaakt en gezet, geheel gefacsimileerd naar de door de schrijver zelf vormgegeven oorspronkelijke uitgave, was de uitgever zo vriendelijk mij nog een luttel lijstje te sturen met woorden waarin ik me wat de spelling betreft niet aan de huidig vigerende regels had gehouden....
Meer lezen

38 De rekkelijken en preciezen

Afbeelding
   De tegenstelling letterlijk-vrij is – in de feitelijke praktijk van de pennen in de inkt en de vingers op de toetsen – een schijntegenstelling. Want ‘wat er staat’ is altijd iets in een andere taal. Wat de vertalers ervan maken is nooit wat er staat in het origineel. Letterlijk letterlijk is alleen om die reden al een onmogelijkheid.    Dat weten vertalers heel goed. Je zult vertalers zelf dan ook zelden kunnen betrappen op de stellingname dat ze ‘vertalen wat er staat’ en dat hun vertalingen ‘transparant’ zijn. Al zijn er betreurenswaardige uitzonderingen.    Maar het is zo’n verlokkelijk simpele tegenstelling: letterlijk versus vrij. De letterlijken (manmoedig) vertalen wat er staat en de vrijen (liederlijk) spelen zelf auteurtje.    Het doet een beetje denken aan onze nationale trots de godsdienststrijd, toen de rekkelijken en de preciezen elkaar in de uitbundige baarden vlogen. De preciezen vonden dat de mensch was v...
Meer lezen