290 Associatieve transsonanties – Gabriele d’Annunzio, Joe Dimaggio vs. Marilyn Monroe
– O Joe Dimaggio, waar zijn je tanden?
– In mijn voorhoofd zaten ze, signorita.
Het volle gewicht des levens kwam erop terecht.
Waar was je, mijn lieve, toen mijn voorhoofd bloedde?
(Het beest in het hart houdt van echte boter,
Als van een rotte vrucht.) Homiletisch en dor
Hangen mijn zusters uit het raam, signorita,
Allemaal nonnen, ze zwaaien met de assegaai.
Hun brevier ziet scheel van nijd, mijn liefje.
– O Joe Dimaggio! Je bent een wervelstorm
Boven de Tadzjikische rivieren.
– Ik hoor een ander geluid, ik zie een andere bokser.
– Eentje die minder zweet in zijn oksels
Maar huilt als ik hem mijn petticoat aandoe.
Associatieve transsonanties – en in het verlengde daarvan transsociatieve assonanties – werken het beste als het origineel gesteld is in een taal waar je geen tittel of jota begrijpt. Hoe minder de waargenomen betekenis in de weg van het translateren zit, hoe beter. Daarom zijn dergelijke oulipoliaanse oefeningen vanuit de moedertaal in de moedertaal zo goed als onmogelijk, en vanuit bekender klinkende talen als het Engels, Frans en Duits ook knap lastig. Italiaans als Romaanse taal is net iets beter te doen, maar ook hier hebben veel woorden een Latijnse stam die ook vertakkingen naar ons Nederlands heeft gekregen.
Belangrijk is een aanknopingspunt. Is dat er eenmaal (hier: het echtpaar Joe Dimaggio en Marilyn Monroe), dan kan het verhaal zich ontwikkelen zonder je voortdurend aan het stuur van het origineel vast te hoeven houden. Je kan de teugels laten vieren, en het verhaal/gedicht zijn koers zelf laten kiezen, af en toe bijsturend met een transsociatieve flourish. Remembère: het resultaat telt, niet het koetje-koetje volgen van de contrainte.
Afkomstig uit: Platforum 77. Tekening: Liza Pereverzeva.
Reacties
Een reactie posten