372 Nacht, straat, straatlantaarn, apotheek

_____

Ночь, улица, фонарь, аптека,
Бессмысленный и тусклый свет.
Живи еще хоть четверть века –
Все будет так. Исхода нет.

Умрешь – начнешь опять сначала,
И повторится все, как встарь:
Ночь, ледяная рябь канала,
Аптека, улица, фонарь.
   Van het wereldberoemde gedicht van Blok dat begint met Notsj, oelitsa, fonar, apteka bestaan in het Nederlands (bij mijn weten) vijf vertalingen. Alle vijf klampen ze zich krampachtig vast aan het oorspronkelijke rijm en het oorspronkelijke ritme – en bijna nog krampachtiger aan de feitelijke gegevenheden in het gedicht, de woorden, het verhaal, ‘wat er staat’.
   Met als gevolg dat geen van de vijf gedichten meer een gedicht zijn, maar hoogstens een ongelukkige parafrase.
   Ja, zo kan ik het ook!
   Letterlijk, woordenboekgewijs, machinaal vertaald staat er dit:

Nacht, straat, straatlantaarn, apotheek,
Zinledig-onnozel en dof-mat licht.
Leef al was het nog een kwart eeuw –
Alles zal zo zijn. Er is geen uitweg.

Je sterft – je begint weer opnieuw,
En alles herhaalt zich als vroeger:
Nacht, de ijzige rimpels op de gracht,
Apotheek, straat, straatlantaarn.
   Prachtig, zou ik zeggen. Niks meer aan doen. Maar zo zijn vertalers niet getrouwd. Er moet gerijmd en gescandeerd worden. Ik weet het want ik ben er ook zo een.
   Hieronder de vijf bestaande vertalingen met tot slot mijn duit in het zakje.

   Het gaat me in deze vertalingen niet zozeer om wat er staat, maar om wat er niet staat. De eindeloze mogelijkheden die hier gemist zijn.
   Het gedicht is zesmaal metrisch-prosodisch-stilistisch op dezelfde manier vertaald!
   Dat moet anders kunnen, negenennegentig maal anders, naar vertrouwd queneauësk, oulipoliaans recept.
_____
De Engelse prozavertaling is afkomstig uit The Penguin Book of Russian Verse, introduced and edited by Dimitri Obolensky, with plain prose translations of each poem, Penguin 1969 (1962), p. 280-281. Een cumulatief, permanent bijgewerkt register op alle VandaagsVertaalProblemen staat in blog 345.