530 Het Russische leger maakt zich op voor het slotoffensief


   De laatste reservisten worden klaargestoomd.
   ‘Dus je houdt hem zo vast?’
   ‘Nee, lul. Zo.’

_____

Bron: togdazine. De tekening op de kaft van het tijdschrift Nastojasjsjeë (Heden) is van Stepan Lipin. Een doorlopend bijgewerkt register op alle VandaagsVertaalProblemen staat in blog 345.

Reacties

Een reactie posten

met onder meer de afgelopen tijd

535 Loeilied

Afbeelding
   Is denken slecht? Als je je afvraagt hoe dat precies gaat, lopen, zo van de ene voet voor de andere zetten en daarna de andere voor de ene, geheid dat je op je snufferd gaat. Als je je afvraagt hoe dat gaat, ademen, zo in en zo uit, geheid dat je het dan niet meer weet en zeg dan maar dag tegen het leven.    Iets dergelijks overkwam de koe. Lees en huiver. Het gedicht, buiten de verwijzing naar een regel uit het eeuwige dranklied van Marie Servaes (de tweede regel van Ach vader lief toe drink niet meer ), is denk ik een lied, met een refrein van dierenklanken of dieren-nadoe-klanken die mevrouw koe door het hoofd spoken bij haar zelfonderzoek, of misschien zijn het boerderijdieren die haar helpen het zich te herinneren. Zoiets hoor ik dat althans in mijn geestesoor. Maar misschien kun je het refrein ook langzaam laten groeien, en beginnen met: Ging het van waf-waf-waf? Ging het het van mè-mè-mè? Ging het van ku-ke-le-ku? Ging het van bè-bè-bè? ...
Meer lezen

534 Transgender op de boerderij

Afbeelding
   Een kip die een eend wil zijn, is dat soms een soort opiniërende spot? Moeten we dat soms metaforisch lezen? Wordt het transgenderisme soms in de maling genomen? Is het dan soms niet heel flauw?    Ja, dán wel. Maar het geval wil dat het uitgangspunt van dit gedicht helemaal niets met mensen die in een verkeerd lichaam geboren zijn te maken had. Het idee heb ik namelijk gejat uit een van mijn favoriete scènes uit Toy Story, als Buzz Lightyear, de N.T.F.B.-astronaut, uit de doos komt als een echte heelalveroverende ruimtevaarder, alle kanten op vliegt, de basis oppiept via zijn horloge en niet anders kan en wil dan de wereld redden. Woody heeft veel moeite hem ervan te overtuigen dat hij geen ruimtevaarder is, maar een pop. ‘Je bent een pop, Buzz Lightyear! Een pop! Een POP!’ Wat Buzz verleidt tot de zeer ware uitspraak: ‘Ik vind jou een heel zielig mannetje.’ (Ik doe het uit mijn geheugen, het zal wel wat anders zijn wat er feitelijk gezegd is.)  ...
Meer lezen

532 Over een moriaantje zo zwart als roet

Afbeelding
   In 1845 schreef de Frankfurter armenarts Heinrich Hoffmann zijn tiental wereldberoemd geworden gruwelverhalen voor de kinderkamer Der Struwwelpeter , met voorop de titelfiguur zelf, afgebeeld op een sokkel. De jongen heet zo, omdat hij een Struwwelkopf heeft, een wilde woeste haardos, aangezien hij zich niet liet kammen ( kämmen ließ er nicht sein Haar ). De knaap wordt in de laatste regel door de schrijver garstig genoemd, stout, naar, vervelend, en uitdrukkelijk niet vies, smerig of ongewassen, allerminst een Piet de Smeerpoets dus, zoals hij hier al 175 jaar heet.    O wat een eeuwige verhalen! Paulinchen met het Feuerzeug die in de hens gaat, Konrad de Daumenlutscher die zijn duimen erafgeknipt worden. Wreed, bloederig, fataal, heerlijk. Plus het verhaal over de kohlpechrabenschwarzer Mohr – een felrealistische geschiedenis over kleine pestkopjes die een voorbijganger uitlachen om zijn zwarte huid. Aj! Wie gaat zich daaraan branden in het h...
Meer lezen

499 Infinite Jest

Afbeelding
    Infinite Jest , de titel van het luchtige niemendalletje van David Foster Wallace, hoe vertaal je die? (Over het dat misschien een andere keer.)    Het is natuurlijk een quote unquote uit het bekendste toneelstuk aller tijden op het (anonieme) Drama des Levens na, uitgesproken als de hoofdpersoon op zijn speurtocht naar de dader(s) van een overval op een winkel in kantoorbenodigdheden in een kluisje van een badhuis in Oxford een schedel vindt die hij identificeert als die van Alaspoor Yorick, een Palestijns-Pakistaanse neurochirurg en schrijver van moppenboeken met een scatologische inslag.    Hamlet (de Hoofdpersoon) herinnert zich deze Alaspoor, roept hij (Hamlet) in de kleedruimte met de schedel in zijn hand uit, terwijl om hem heen in meer of minder behanddoekte staat badgasten langslopen van en naar de douches – als a fellow of infinite jest, of most excellent fancy .    Misschien gewoon eerst eens kijken hoe de t...
Meer lezen

526 Raadseltje

Afbeelding
   Mijn eerste is een kromzwaard, mijn tweede is een kat op schoot,    mijn derde is een zeemeermin, mijn vierde is een hondje dood.    Rara.    Antwoord: de twee maal twee opeenvolgende t’s in het woord Nachttrottoir op de kaft van het boek. Kijk maar:
Meer lezen

531 En we hadden niks te doen

Afbeelding
   Met trappen van vergelijking kun je leuke dingen uithalen. Dingen die niet kunnen. Dingen die fout zijn. Dingen die je moeder je heel graag wil afleren. Goed goeder goedst heb ik altijd heel mooi gevonden. Heel fout maar heel goed. Trouwens, goed beter beterst is ook niet slecht. En waarom niet beet beter beetst? Sowieso is alles wat fout is goed. En grappig.    In het Russisch maak je verkeinwoorden met het suffix - tsjiek , maar je kan ook vergrootwoorden maken, als je er - iesje achter zet. Tarakaniesje is een hele grote kakkerlak. En tarakantsjiekiesje een hele kleine hele grote kakkerlak.    Het volgende gedicht rekt de trappen van vergelijking ook enigszins op. Maar toch was dat niet mijn uitgangspunt. Ik wilde eigenlijk de sfeer vangen van een lome namiddag aan het water, van niets doen en je vervelen met zijn tweeën of in een groepje, een sfeer die ik kende uit het gedicht En jullie? van Sergej Michalkov uit 1935. Met uiter...
Meer lezen

529 Boheemse rapsodie

Afbeelding
   Vijftig jaar oud, deze klassikaner, en de vertaling al zestien jaar! En als ik hem nog eens overlees, denk ik eerst, hm-hm-hm en nog eens hm-hm-hm, en dan denk ik moet ie niet met het patina der eeuwen en het stof van vele jaren op zolder blijven liggen, tot volgende generaties zich vrolijk kunnen maken over zoveel geklungel dat er niet uithoort?    Maar de volgende dag (nu) keek ik er nog eens naar en toen dacht ik hm, en nog eens hm, dacht ik, en ik dacht, toch niet zó slecht is het? Meezingbaar (allicht), getrouw (al wat minder allicht) maar qua woorden op een of andere manier niet zo sterk als het origineel, niet overal even natuurlijk van zeg. Misschien zou ik het meertalig moeten maken, het Nederlands afwisselen met Engelse frasen en wie weet ook nog wat anders uit de smeltkroes der wereldtalen. Gewoon voor de hell of it.    Of ik laat het nog zestien jaar liggen, kijken wat ik dan denk. QUEEN Bohemian Rhapsody | Boheemse rap...
Meer lezen

528 Nieuwe avonturen van professor Feith

Afbeelding
   Professoren in de literatuur, daar kan je er geen genoeg van hebben. Ik noem Zonnebloem, Barabas. Van Helsing. Professor Pi. Prlwytzkofsky. Bodegraven (uit de Iglo-sage). Brotfressor Prenderguest. En nu ook professor Feith, ongetwijfeld een nazaat van Dr. Faustroll en Dr. Frankenstein.    Professor Feith is van de oude verstrooide stempel. Brillen kwijt, weg kwijt, oriëntatievermogen kwijt. Wat kan de goede prof nog meer kwijt zijn? Zo gauw ik het weer weet, worden de avonturen vervolgd.    De onbegrijpelijke paradox dat de overkant verdwijnt zo gauw je er bent werd ook al bezongen door Drs. P. in zijn filosofische lied De veerpont (alias Heen en weer ): De oever waar we niet zijn, noemen wij de overkant, Die wordt dan deze kant, zodra we daar zijn aangeland.    Tegen dezelfde hardnekkige ongrijpbaarheid loopt professor Feith aan in het lied: Professor Feith en de overkant Professor Feith liep over straat, over...
Meer lezen

8 Bestaan er überhaupt onvertaalbare woorden?

Afbeelding
   Op het web en in papieren boeken circuleren lijsten met zogenaamd onvertaalbare woorden.    Woorden uit een cultuurspecifieke context, woorden waarbij meerdere betekenissen meespelen, gelukkige samenstellingen die ooit verzonnen zijn en mochten doorbestaan, woorden met zo’n subtiele nuance dat geen vertaling er ooit helemaal recht aan kan doen.    Meestal, als je iets van de taal weet, blijken ze helemaal niet zo onvertaalbaar.    In het Duits komen ze bijvoorbeeld steevast op de proppen met ‘Verschlimmbesserung’, ‘Schilderwald’ en ‘Backpfeifengesicht’. Waarvoor geenszins uit de lucht gegrepen vertalingen bestaan als verslechterbetering, bordenwoud en muilpeersmoel. Of voor dat laatste misschien zelfs gewoon ‘rotkop’, in de zin van: ‘Wat hep die een rotkop. Je zou hem zo een raus voor z’n postzegel willen geven.’    En als er geen woordenboekvertaling is, verzin je zelf toch wat? Vooral bij de grappig bedo...
Meer lezen