319 De Maertelaer bespreekt Dovlatov

[Laurent de Maertelaer in de Humo van 18 april 2023]
_____

Andere besprekingen waren er onder meer van Emmanuel Waegemans, hier, en Hans van de Heijde, hier. Een doorlopend bijgewerkt cumulatief register op alle VandaagsVertaalProblemen staat in blog 241, hier.

Reacties

Een reactie posten

met onder meer de afgelopen tijd

511 Hoerenzoon

Afbeelding
   De tussen-n, ik vermijd hem het liefst, maar er zijn situaties waarin hij essentieel is. Hier heb ik er twee, uit het leven gegrepen en mij aangedragen door de oplettende tekenaars Aart Clerkx en Floris Tilanus.    Aart Clerkx schrijft mij, en ik citeer verbatim: Waarde mens en taalhater, kortgeleden zag ik een moslima die een sektegenoot uitmaakte voor: “Hoerenzoon” waarbij ze de tussen-n duidelijk uitsprak. Stel je voor: jong, 13 of 14 jaar, op zwarte laarsjes en gekleed in scherp geperst pruisisch-blauw met een strakgeplooide hoofddoek terwijl de zweem van een glimlach haar bevallig ovalen gelaat overtoog nadat ze was uitgesproken. “Hoerenzoon !”    Daar had Maery Draesselhuys nog een puntje aan kunnen zuigen... t.a.t Acé.    En van Floris Tilanus kreeg ik de melding: Ik was vandaag op een begrafenis waar de priester het had over des dodes christenlijke geloof.    Tussen n, enner, enst.  ...
Meer lezen

512 Nooit uit vreemde neuzen eten

Afbeelding
   Ooit zag ik een boek met een leuke titel, Haal meer uit uw neus , en even klikken leert dat het uit 1996 stamt en van Ronald Ficket is, uitgegeven werd door Nijgh & Van Ditmar en handelt over ‘de kunst van het peuteren: geschiedenis en techniek van een onuitputtelijke liefhebberij’ en inderdaad: je neus is net een flesje bier dat nooit opraakt – daarom hebben we navolging van de grap met dat bierflesje waarschijnlijk ook twee neusgaten: Adam moet tegen de Heere Heere gezegd hebben, toen hij zo lekker uit zijn ene neusgat bleek te kunnen eten: doe mij d’r nog maar zo eentje, en hij kreeg er nog zo eentje.    Maar er bestaat, leert het onverbeterlijke internet mij, toen ik eerst op de abusievelijke titel met de tweede persoon enkelvoud zocht, ook een podcast uit 2020 die heet Haal meer uit je neus van Sofie Albrecht en die gaat over de wondere wereld der geuren, en feitelijk klopt dat natuurlijk niet, de podcast zou moeten heten Stop meer in je neus , ...
Meer lezen

510 Raar is waar

Afbeelding
   De peroptieme tekenaar-schrijver en schrijver-tekenaar Aart Clerkx vertelde mij dat hij en leeftijdsgenoten zich in zijn langvervlogen jeugd amuseerden door dialogen uit Kuifje met elkaar te debiteren. Niet vanwege hun scherpzinnigheid (van de dialogen), maar vanwege de buitengewone buitenissigheid. ‘Ha?... Wààr is hij verdwenen?...’ ‘Hoe vreemd, ’n klant!...’    Nu zou een Noord-Nederlander misschien denken dat het Belgisch was, of Brussels uit de koker van Herr Hergé, maar nee, het was een Nederlandse vertaler en Georges Rémi heeft zich met de vernederlandsing van Tintin niet bemoeid, aangezien zijn Nederlands nog slechter was dan zijn Engels, en dat wil wat zeggen.    Het zijn en blijven, wil ik de hele tijd maar zeggen als ik niet zo herhaaldelijk werd onderbroken en op zijpaden gestuurd, de onverwachte, raar en bijzonder gezegde dingen die altijd het leukste zijn om te lezen, die het meeste doen en je het beste bijblijven...
Meer lezen

23 Ten derden male de allenige occupanten

Afbeelding
   Dan zie ik nog een probleem. Een anonieme lezer liet een eigengemaakte vertaling in de vondelingenschuif achter:       Eenzaam vliegen ze nog boven de horizon       als november de luchten onderklad       terwijl alle vogelfamilies in een breed cordon       het dorp verlieten voordat de herfst aantrad.    Zo zie je maar weer. Altijd staat er wat anders. Bij mij staat er in wankel evenwicht tot nu toe dit:       Eenzame bezetters van lege luchten       Als november somber dreigend naakt       En al je stamverwanten hebben haast gemaakt       Om het herfsttij achterna het dorpje te ontvluchten ...    Beide bedoeld als vertaling van de volgende vier regels – de eerste van een hele lap van twe...
Meer lezen

509 Hier wordt gedanst

Afbeelding
   Ik hou van flauwekul, een weinig beoefend genre in het Nederlandse kinderpoëzielandschappelijk schoon. Misschien is het ook geen genre, maar meer een instelling, een geesteshouding, en wel eentje die langzamerhand aan het uitsterven is of in elk geval ernstig bedreigd wordt in zijn voortbestaan. We leven in ernstige tijden. Het lijkt de negentiende eeuw wel. In de achttiende eeuw, lees ik in een alfabetisch achtergrondenboek bij Alice in Wonderland , werd er gelachen om mensen die dingen dezen die niet hoorden en ging men over tot de orde van de dag, in de negentiende eeuw werden de dingen in het geniep gedaan en was de gespeelde verontwaardiging groot als ze uitkwamen. Dat deed me heel erg aan de tijd van nu denken. En de literatuur van nu, waarin dingen alleen maar letterlijk worden genomen.    In een boek van de Stroegatski’s is de hoofdpersoon op bezoek bij de kinderen van een collega om ze te vertellen dat hij (de collega) in het ziekenhuis ligt ...
Meer lezen

508 Mock him not

Afbeelding
   Het zijn en blijven, wilde ik zeggen, de onverwachte, raar en bijzonder gezegde dingen die altijd het leukste zijn om te lezen, die het meeste doen en je het beste bijblijven. Daarom is het voor vertalers ook zo belangrijk om, als er bijzonder geformuleerde dingen in het origineel staan, die bijzondere formuleringen dan ook bijzonder in het Nederlands te herformuleren.    Tussen haakjes, ook de Engelsen hebben hun auntie Betties, verrassende omkeringen van woordvolgorde. In het liedje It is Better Farther On zingt de Carter Family, meermaals, want het is het refrein: Farther on, still go farther Count the milestones one by one Jesus will forsake you never It is better farther on    ‘Jesus will forsake you never’ is heel mooi, en veel werkzamer en ontroerender dan ‘Jesus will never forsake you’, wat niet in het ritme past, maar als je dan per se wil, had je ook kunnen zingen, grammaticaal correct of in elk geval normaler, ‘Never ...
Meer lezen

345 Register & Inhoud VandaagsVertaalProbleem (cumulatief)

Afbeelding
[Hiermee vervallen de registers van blog 132 en blog 241 .] Inhoud 1 Register 2 Inhoud 1 REGISTER VandaagsVertaalProbleem    99 manieren om één gedicht te vertalen: 372 (zie verder Nacht, trottoir )    112 (911, EHBO): 229    Aarens, Evi: 275 , 287 , 307 , 374    Achmatova, Anna: 146    Adama van Scheltema, C.S.: 430     Adventures of Hajji Baba of Ispahan , The : 426    advertenties, sovjet: 223 , 277    AI: 341 , 378 (zie ook machinevertalen )    alfabet: 400 , 401    algemeniteiten: 1 , 5 , 11 , 26 , 28 , 31 , 36 , 38 , 41 , 85 , 89 , 100 , 110 , 143 , 146 , 165 , 281 , 462     Alice in Wonderland : 40 , 42 , 44 , 46 , 48 , 50 , 52 , 54 , 56 , 131 , 217 , 218 , 219 , 272 , 391 , 411 , 415 , 432 , 468 , 469 , 470 , 471 , 472 , 473 , 474 , 475 , 476    Andersen, Hans-Christian: 370...
Meer lezen

507 Een boek vol levensvragen

Afbeelding
1 Vindt Alexander mij nog mooi? Wat ziet hij nu, als hij naar mij kijkt? Naar de moeder van zijn kinderen? Graaft en zoekt hij naar het meisje van voorheen? Doe ik wel genoeg? Doe ik het wel goed? Hoelang is het geleden dat hij me spontaan vastpakte, spontaan kuste, spontaan zag? Zwart, rood of lila met gele bolletjes? Lieflijk met strikjes of bloemetjes, of eerder stoer en sober? Een string, brazilian of boxershortje? Push-up of niet voorgevormd? Wie had toen kunnen voorspellen dat we hier nu zouden staan, met verantwoordelijkheden die vroeger zo ver weg leken? Zou hij dit ook voelen? Ik kan toch niet alleen zijn met dit gevoel? Zal hij wel in de stemming zijn? Hoe kan het toch dat mijn zelfvertrouwen plots zo fragiel is en afhankelijk van een man, van mijn man? Ik ben toch Eva, de vroedvrouw die vrouwen in hun eigen kracht zet? Wanneer heeft hij die tweede vinger erbij gestoken? Wat is er niet? Waarom ben ik zo kwaad? 2 Maar hoe durf ik dat te willen, met alles wat ik ...
Meer lezen

504 Het is nog steeds twee voor twaalf

Afbeelding
   Het is nog steeds twee voor twaalf, maar dan een paar afgesplitste minifracties van seconden later. Vraag 2 en slot:    Wat hebben de Piet de Smeerpoets-vertalers Razoux, Last, Agatha, Oom Gus, Andriessen, Van Leent, Riemens-Reurslag, NN en Luursema met elkaar gemeen? Behalve dus dat ze allemaal in hun tijd Heinrich Hoffmanns tiental Struwwelpeter -gedichten uit 1845 hebben vertaald? Inderdaad, dat is juist geantwoord. Ook zij hebben allemaal een Tante die Betje heet: Zag je zulke nagels ooit? Wel, hij knipte ze ook nooit! (Freddy Last) Klaas kon het beest niet laten staan En sloop zacht op den hond toen aan... (Oom Gus) Maar die pret was gauw gedaan, Woedend valt hem Caro aan. (Agatha) Hap!, in zijn been beet toen de hond En er ontstond een diepe wond; Die nare, stoute, wrede Jan, Die schreeuwde van de pijn ervan; Naar huis liep toen heel vlug de hond, Het zweepje droeg hij in den mond. (Freddy Last) Als zij maar zag een lucifer...
Meer lezen

73 Gogol in netjes Nederlands

Afbeelding
   Er zijn meer gogolse uitmiddelpuntigheden. Bijvoorbeeld.    Gogol gebruikt verbasterde uitdrukkingen, en zegt ‘hij hoorde zijn benen niet meer onder zich’ in plaats van ‘hij voelde zijn benen niet meer onder zich’. Kovaljov zet niet ‘de beslissende stap’ of ‘hakt de knoop door’ of ‘geeft het laatste zetje’, maar ‘maakt de uiteindelijke scheiding’ – het is duidelijk wat er bedoeld wordt maar ook dat er op de een of andere manier een contaminatie heeft plaatsgevonden. Ik maak ervan ‘het beslissende zetje liet hij ongemoeid.’ – wat hoop ik net zo ongelukkig gezegd is.    De wijkagent leert niet iemand een lesje met woorden, maar Gogol gebruikt de uitdrukking dat het fysiek is, dus geen veeg uit de pan maar een ram uit de pan.    Letterlijk gebruikte uitdrukkingen komen ook voor. Kovaljovs knecht ligt op een mottige morsige bank en ‘spuugt naar het plafond’, wat standaard Russisch is voor geen reet uitvoeren, maar hier doet I...
Meer lezen