462 Afzeiken

   Is denken slecht? vroeg ik me in mijn eerste blog af, om dat met een volmondig ‘soms’ te beantwoorden. Is zelfinzicht slecht? vroeg ik me onlangs af, toen ik een raar soort zelfinzicht van anderen voorgeschoteld kreeg waarin ik me niet herkende, op het sympathieke etymologie-weblog Neerlandistiek, dat weleens stukjes van mij plaatst of doorplaatst, waar ik heel blij mee ben want wie wil er nu niet gelezen worden.

   Het was een van de tien Wrede Frederik-afleveringen, die waarin ik tot 1969 gevorderd de vertaling van Lidi Luursema onder de leesloupe nam. Dat viel niet in goede aarde bij Joris Vleutenmans, die mij in de comments unverfroren van afzeiken beschuldigde. Waarna Robert Krudzlo het voor me opnam met de vriendelijke precisering dat het eerder dreinen was wat ik deed, zuigen als een kind. Bedankt! Het is gewaardeerd!

   Ik kan dat allemaal best over mijn kant laten gaan, ware het niet dat in het commentaar van Joris Vleutenmans ook mijn vertaling van Irene Iddesleigh als een staaltje afzeiken werd betiteld. En tja, dan gaat het niet meer over mij, maar om die onvergelijkelijke auteuse die ik met zoveel liefde heb vertaald, en dan moet ik in de bres, in het geweer, in stelling gebracht, eropaf met kromzwaard en helicoptère. De drie comments gaan aldus:

Joris Vleutenmans zegt (26 januari 2025 om 11:14): Ik snap niet waarom de heer Henkes er, als een van de bekendste en geroemde vertalers van Nederland, zo’n genoegen in schept om minder begaafde vakgenoten publiekelijk af te zeiken, ook al is de vertaling in kwestie decennia oud en de nieuws- of actualiteitswaarde van het afzeikverhaal nul. Is het om zijn eigen kwaliteiten in het zonnetje te zetten? Het roept direct weer in herinnering dat hij ook ‘de slechtste roman’ uit de geschiedenis wenste te vertalen en daarmee het publiekelijk afzeiken van die auteur met nog een decennium of wat te verlengen.

Robert Kruzdlo zegt (26 januari 2025 om 19:02): Afkijken is het niet, hooguit zeiken, dreinen, zuigen als een kind. Ik denk, omdat ik zijn werk waardeer, dat de heer Henkes iets moet inhalen wat niet direct met zijn werk te maken heeft. Is dit erg. Nee. Ja, wel ja, als meneer Henkes er een psychologisch indentiteit inziet: het kind in hem terughalen en met een klein schaartje de tongen van de ander afknippen.

Robbert-Jan Henkes zegt (27 januari om 05:15): Grappig. Ik heb nooit doorgehad dat mijn franke en vrije observaties als ‘afzeiken’ kunnen overkomen. Wat betreft dit stukje: dat staat in een reeks van vertalingen die ik raadpleeg en onderzoek om tot mijn eigen vertaling te komen, en die ik dus tamelijk utilitair lees en met de bril op van het heden. En ja, ik kan wel eens boos worden op wat voor Unfug er met kinderliteratuur wordt uitgehaald, alsof het voor die arme kleintjes toch niet toe doet wat je ze voorschotelt. (Genoegen beleef ik daar niet aan, aan die boosheid.) Wat betreft Irene Iddesleigh van Amanda McKittrick Ros, ik maak in mijn nawoord daarbij genoeg duidelijk hoe ik haar waardeer, bewonder zelfs en als voorbeeld zou willen aanraden voor romanciers van nu. Zou je een roman kunnen vertalen als afzeik-exercitie? Het is niet alles afzeiken wat gezegd moet worden.

   Ja, kom je aan mij dan kom je aan Amanda Ros!
_____

De bewuste Neerlandistiek-aflevering (ook op de afbeelding) staat hier. Mijn eerste blog staat hier. Een doorlopend bijgewerkt register op alle VandaagsVertaalProblemen staat in blog 345, hier.

Reacties

Een reactie posten

met onder meer de afgelopen tijd

461 Nederlandstalig

Afbeelding
   Het Nederlandstalig literaire juice-kanaal Tzum houdt de bestsellerlijstjes bij van boeken. Bij mij gaan die berichten meestal het ene oog in het andere uit, tot ik een tijdje terug getroffen werd door de paniekmededeling dat er ‘nog slechts drie Nederlandstalige romans in de bestsellerlijst’ stonden. De bestsellerlijst van zestig , notabene. Wat?! Zou de rest dan allemaal nonfictie zijn?! Wat zoals bekend nog ergere leugens zijn dan fictie? Dan staat het er voorwaar slecht voor met de wereld. Dus ik klikken en nee hoor, er staan een heleboel vertaalde romans in die lijst. Toen ontspon zich in de comments de volgende spannende, leerzame, ja misschien wel opvoerbare dialoog tussen mij (‘Ik’) en Coen Peppelenbos (‘CP’):    Ik: Zijn vertaalde romans geen Nederlandstalige romans?    CP: Nee, dat zijn vertaalde romans.    Ik: Nochtans zijn die in het Nederlands vertaalde romans in de Nederlandse taal gesteld, en daarmee Nede...
Meer lezen

464 Prik in de buitenlucht geen gaten

Afbeelding
   Chronologisch is dit het tweede gedicht in de goederaadkrans, toen ik nog niet precies wist waar het heen wilde. Het eerste gedicht was Verstop je niet in een tomaat , dat gaat over een meisje, Doortje, dat zich heel goed kan verstoppen, waar haar twee vaders helemaal gek van worden, omdat ze zich altijd verstopt als zij met haar de deur uit willen, naar culturele evenementen, op familiebezoek of gewoon shoppen. Uiteindelijk verstopt ze zich in een tomaat, die afwezig wordt doorgeslikt door papa één.    Na dat eerste gedicht ging ik vanzelf denken aan een tweede gedicht, eentje dat op die tomaat zou rijmen, bijvoorbeeld Luister nooit naar goede raad . Take it from there. Maak nog een gedicht hoe luisteren naar goede raad tot de grootste ellende kan leiden. En toen begon ik een heleboel leukbedoelde doodlopende weggetjes in te slaan voor Luister nooit naar goede raad . Deze aanzet bijvoorbeeld: Heb je ’t gehoord van Tjebbe de Braat? Die luisterde ...
Meer lezen

459 Instructies voorafgaand aan een buitenlandse reis (de verantwoording)

Afbeelding
_____ _____ Over de vertaling    Vysotski’s liedjes zijn vaak verhalend, maar lang niet altijd. Hij schreef ook raadselachtige en oraculaire teksten, die je in je hart en als je ze hem hoort zingen volkomen begrijpt, maar die je ontglippen zo gauw je ze aan de hand van de woorden wil uitleggen, navertellen of vertalen. Dat is het mysterie van de muziek, die tachtig procent van de betekenis van een liedje uitmaakt, maar tegelijkertijd is het de kracht van de suggestie die er van de woorden uitgaat, als in de beste poëzie. De dichter onthult, en als hij heeft onthuld, verhult hij – aldus Marina Tsvetajeva. Niet alles is dus even helder gezegd door Vysotski. Hij hield zich, gelukkig, meestal wijselijk aan zijn eerste, geïnspireerde ingeving en sleutelde zelden aan wat hij geschreven had, waardoor het misschien wel duidelijker zou zijn geworden, maar ook minder ruimte liet voor het gevoel en de interpretatie. In die zin voelde Vysotski zich meer een receptor, een ontva...
Meer lezen

458 Instructies voorafgaand aan een buitenlandse reis (het titelgedicht)

Afbeelding
_____ _____     Instructies voorafgaand aan een buitenlandse reis dateert uit 1974 en is ook wel bekend als Een half uur bij het vakbondscomité (Полчаса в месткоме). Het is een lied vol absurde realia en propagandistische frasen uit de toenmalige Sovjet-realiteit, waarvoor veel Russen inmiddels het internet moeten raadplegen. Je zou kunnen zeggen dat het tot het – zelden vertaalde – corpus humoristische liederen van Vysotksi behoort, als het allemaal niet zo treurig was. Maar goed, het een kan niet zonder het ander.     Hier wordt het door VV vertolkt op YouTube. Instructies voorafgaand aan een buitenlandse reis Was ik gisteren in de smidse klaar, dubbel het plan had ik verstouwd, krijg ik een buitenlandse reis zomaar van de werkplaats in m’n mik gedouwd. Ik douche de smeerboel en het roet, eet een kouwe sprot met graten, en kreeg toen de instructies, kort en goed wat je d’r mag en wat je d’r moet laten. Het dagelijkse leven is daar ...
Meer lezen

345 Register & Inhoud VandaagsVertaalProbleem (cumulatief)

Afbeelding
[Hiermee vervallen de registers van blog 132 en blog 241 .] Inhoud 1 Register 2 Inhoud 1 REGISTER VandaagsVertaalProbleem    99 manieren om één gedicht te vertalen: 372 (zie verder Nacht, trottoir )    112 (911, EHBO): 229    Aarens, Evi: 275 , 287 , 307 , 374    Achmatova, Anna: 146    Adama van Scheltema, C.S.: 430     Adventures of Hajji Baba of Ispahan , The : 426    advertenties, sovjet: 223 , 277    AI: 341 , 378 (zie ook machinevertalen )    alfabet: 400 , 401    algemeniteiten: 1 , 5 , 11 , 26 , 28 , 31 , 36 , 38 , 41 , 85 , 89 , 100 , 110 , 143 , 146 , 165 , 281 , 462     Alice in Wonderland : 40 , 42 , 44 , 46 , 48 , 50 , 52 , 54 , 56 , 131 , 217 , 218 , 219 , 272 , 391 , 411 , 415 , 432    Andersen, Hans-Christian: 370    Aristophanes: 288   ...
Meer lezen

460 Instructies voorafgaand aan een buitenlandse reis (de inhoud)

Afbeelding
_____ _____ Met links naar YouTube, om alvast te kunnen beginnen met meezingen. De Russische teksten zijn te vinden hier . 1961 Tatoeage – Татуировка 1962 Je hebt ogen als een mes – У тебя глаза как нож De Grote Rijtuig – Большой Каретный Hoeveel jaar, hoeveel jaar – Сколько лет, сколько лет 1963 Als je wodka kon doen in je eentje alleen – Если б водка была на одного 1964 Strafbataljons – Штрафные батальоны Iedereen is naar het front – Все ушли на фронт Op een massagraf – Братские могилы Het is opnieuw niet best – Так оно и есть Ik praat niet met jou, ik ben wel wijs – Ну о чём с тобой говорить 1965 Op het neutrale grensterrein – На нейтральной полосе Het komt me de strot uit – Сыт я по горло Wat er komt kijken bij een reis naar het buitenland – Перед выездом в загранку De macht vliegt aan diggels – В куски разлетелася корона Soldaten van de Centrumgroep – Солдаты группы «Центр» 1966 Lied over vriendschap – Песня о друге Hier heb je geen vlakten – Здесь ва...
Meer lezen

463 Nederlandstalig 2 en slot

Afbeelding
   Nou, het schijnt lijkt blijkt heet of dunkt me voor te komen dat het toch ingewikkelder ligt met dat ‘Nederlandstalig’ als woord voor een betekenis. Het neerlandistische weblog voor neerlandistische en aanverwante zaken Neerlandistiek was zo vriendelijk mijn stukje door te plaatsen, hier , en daarmee voor te leggen aan hun eigen wijze panelen en die gaven nuttig bescheid in de comments. Ook via emailswege kreeg ik behartenswaardige opmerkingen. Context! Daar gaat het om. En dan vooral de context van het woord ‘Nederlands’, een woord dat veel kanten op kan en wil.    Ik laat de comments hier volgen, met mijn tussentijdse conclusies daarin ook opgenomen. Vraag is alleen: zijn we eruit met z’n allen? Hebben we een regeerakkoord of hebben we een negeerakkoord?    Ik blijf erbij dat ‘Nederlandstalig’ in de context waarin Tzum het gebruikt, d.w.z. als een ‘in het Nederlands geschreven boek’ niet juist is – ook vertaalde boeken zijn in het Ne...
Meer lezen

465 Doe nooit iets wat je niet kan laten

Afbeelding
   Over smaak valt te twisten. Of het vruchtbaar is, is de vraag. Smaak is iets anders dan goede smaak, want goede smaak is eerder slechte smaak. Net zoals letterlijk eerder figuurlijk is, letterlijk.    Smaak heeft met gevoel voor evenwicht en proportie te maken. Maar wat dat gevoel voor evenwicht en proportie is, is dan vaak weer een kwestie van smaak.    Als ik het woord smaak nu nog een paar keer laat vallen, weet niemand meer wat het is. En misschien is dat wel de oervorm van ieder woord: je weet niet wat het is. De oervorm waarnaar we terugmoeten. Ieder teken een geheim teken. Ieder schrift geheimschrift. Ieder woord een bezwerende kreet.    Toen ik op - aten moest rijmen, van Prik in de buitenlucht geen gaten – het werd wel eens tijd, ik had al tien gruwelverhalen af waarvan slechts één rijmend paar ( Schroef je vaders hoofd niet af en het toen nog misnaamde Open nooit een pot geblaf ) kwam ik als vanzelf op een h...
Meer lezen