17 The Salamander Sisters

   Ken je iemand als je weet hoe hij heet?
   Ik ben ik en jij bent jij, maar als je een eeneiïge tweeling bent? Hoe moeten mensen je dan uit elkaar houden?
   Of drieling? Of vijfling? Of honderdeenentwintigling?
   Verwarring tussen de een en de ander was het uitgangspunt van dit gedicht. En de fijne omstandigheid dat ‘ander’ op ‘salamander’ rijmt – en vrijwel nergens anders op.

      ‘Klinder klander – als ik jou verander in een watersalamander,’
      Zei het toverheksje schrander, ‘ben jij jezelf maar ook een ander.’

   Het gedicht heeft een heleboel versies gehad, want het wilde telkens ergens anders heen dan ik. En voor ik dan had bijgestuurd, was het weer te lang geworden. Twee geschrapte strofes luidden als volgt:

      ‘Als de een de een is,’ zei de een,
      ‘Is de ander vaak de ander,
      Tenminste, in het algemeen.’
      ‘Ja, dat is zo,’ zei de ander,
      ‘Maar als ik van plek verander,
      Ben jij de ander, ik de een;
      En zijn we onverhoopt alleen,
      Dan zijn we allebéi de een!’
      ‘Of de ander,’ zei de ander,
      (Dat wil zeggen, zei de een).

      Salameen, salamander,
      Salamander, salameen.
      De een is de ander
      En de ander is de een.

      Maar we zouden het over vertalen hebben.
      In het Engels rijmt ‘salamander’ ook niet op veel. Maar wel op twee leuke meisjesnamen, Amanda en Miranda.
      Het belangrijkste verschil met de Nederlandse versie is dan ook de geslachtsverandering. Maar een kniesoor die daarop let.
      Het is zelfs wel leuk. En ik doe het wel vaker, blijkt: ook mevrouw Vis uit het eerste gedicht is in het Engels een meneer geworden – eigenlijk zonder reden.
      Als het was gezien door een geïnteresseerde uitgever, had het nog wel goed uit kunnen komen ook.
      Dat zit zo.
      Ik heb met deze vertalingen, een tijd geleden alweer, geleurd bij vier Engelstalige uitgevers. Namen en email-adressen had ik van de uitgever (Querido) en van het Letterenfonds gekregen.
      Eentje antwoordde meteen, Lawrence Schimel uit de VS. Die vroeg wat hij met die gedichten moest, want hij gaf helegaar geen poëzie voor kinderen uit. Alleen gay en lesbian. Dus waarom had ik dan zijn email-adres gekregen?
      Navraag bij het Letterenfonds leerde dat zijn uitgeverij, Small Pr Distribution, een paar jaar geleden wel degelijk een soort vertaalde kinderpoëzie had uitgegeven. Namelijk een boek met gay jeugdpoëzie van Edward van de Vendel, Sexy Storm, vertaald door de onvolprezen Annie MG Schmidt-vertaler David Colmer.
      Als ik dat geweten had!
      Dan had ik nog wel meer kunnen doen met de geslachten in de gedichtjes behalve ze veranderen.
      Had me namelijk wel leuk geleken, gay kinderpoëzie.