225 Oorwurmen uitdrijven: Mom Foetsjies Krijsernij
Daar kwam bij dat het nummer niet uit mijn hoofd te krijgen was toen ik er eenmaal over geschreven had.
En noblesse oblige, dus voilà, hier komt de vertaling van Monkberry Moon Delight, met evenveel kinderdingen en onzin (pure poëzie in de woorden van de liedjesschrijver) als bedekte verwijzingen en verkapte toespelingen op Yoko Ono en haar echtgenoot meneer Ono. Iedereen mag ze er zelf uithalen maar mag ze er netzogoed zelf in laten zitten.
Het was niet eenvoudig (maar wat is dat wel?) omdat de tekst allereerst niet goed verstaanbaar is (expres), er meerdere versies van circuleren op het internet, en zelfs de officiële teksten (in Blackbird Singing en op paulmccartneypuntcom) elkaar tegenspreken.
De uitgeschreven lyrics komen ook lang niet altijd overeen met wat je hem hoort zingen. Klein voorbeeld: in de eerste regel staat in de meeste lyrics a piano up my nose, maar Paul zingt daar overduidelijk iets heel anders, iets wat klinkt als a kennel of a candle up my nose. Op de officiële site staat dat het a pillow is, en dan zijn er ook nog mccartneyologen die er a killer overdose in horen en trouwens niet alleen mccartneyologen. In 1972 coverde Screamin’ Jay Hawkins het nummer, en hij zei er later over: ‘Ik heb het maar één keer gezongen, en alleen omdat Paul McCartney me erom smeekte. Hij stuurde me een demo en zei dat hij het met mij in gedachten geschreven had, dus ik heb het voor hem gedaan. Maar ik ga het NOOIT meer zingen want het het is een DRUG song en ik doe geen drug songs!’
De meeste Britse native listeners zouden zeggen dat het nummer zweet en bonkt en pulseert van de sexual overtones, maar Screamin’ Jay Hawkins dacht dus dat het over drugs ging. Misschien hebben we hier een wet: als Britten iets niet begrijpen gaat het over seks, als Amerikanen iets niet begrijpen gaat het over drugs.
Bovendien, als je luistert naar de tekst, kan het niet missen. Tekstuele varianten zijn er meer dan genoeg. Catch up, super fury staat dan wel geschreven als Ketchup, soup and puree, onder invloed van de tomato waarmee de vorige regel eindigt, maar een vertaler kan beter uitgaan van hoe het wordt gezongen en dientengevolge in de hoofden van de mensen zit. Halverwege wordt dan super fury gezongen als iets wat in de teksten dan wel geschreven staat als cats and kittens maar wat eerder klinkt als get some fuel. Wie het handschrift bestudeert, zal nog meer ontdekkingen doen, maar hoofdzaak blijft de vraag: wat wordt er gezongen? Hierover en over de ontstaansgeschiedenis moet nodig een grondige tekstueel-genetische studie verschijnen.
Hierboven de tekst zoals hij staat op de officiële PMC-website. Hieronder de tekst in handschrift. Verder naar beneden de tekst zoals hij staat in Blackbird Singing, Pauls poëziebundel uit 2001. Zoek de honderdzeven verschillen. Onderaan de blog de als transsociatieve d.i. klankvertaling goed geslaagde maar qua beet enigszins doorgekookte versie van Stelck en Kruizinga, met daarnaast de even onbeholpen als incomplete vertaling van Rob van Essen uit Blackbird Singing uit 2002.
Dus ik zit in de kelder, een waskaars in me neus
En de wind brult een naakte cantate (karate, xantippe)
Lek ben ik van een prik in me melomieus
En de doffige plof van patatten (in zakken, die plakken)
Pot op (rot op), haari kierie (raari kierie)
Loop niet achteraan (loop niet achteraan)
Pot op (rot op), mata glappie (mama glappie)
Laat je lekker gaan (laat je linnen aan, laat je linnen aan, laat je linnen gaan)
Van de rattende garde bezeken
Ontwaakt mijn doordesemde brein
Het genotenbalk heeft het bekeken
En herhaalt het afschuurlijk refrein
Dus ik sta met een peut in me plexus
Voor dat levende stuk brouwerij
Van twee unisexende heksjes
Die gaan van Mom Foetsjies krijsernij
Mom Foetjsies kijvernij (pompom pedompom)
Mom Foetsjies lebbernij (pompom pedompom)
Mom Foetsjies blijf-d’r bij (pompom pedompom)
Mom Foetsjies hete brij (pompom pedompom)
Ja, ik heb van m’n eigen de volwassenste banaan
Van me haar schrikt een ram zich te pletter (koketter, te knetter)
Me pyjama kan krijgen de spin Sebastiaan
Maar wat snap ik van je boterste letter (je letter, je etter)
Pot op (rot op), haari kierie (raari kierie)
Loop niet achteraan (loop niet achteraan)
Pot op (rot op), mata glappie (mama glappie)
Laat je lekker gaan (laat je linnen aan, laat je linnen aan, laat je linnen gaan)
Mom Foetjsies krijsernij (pompom pedompom)
Mom Foetsjies krijsernij (pompom pedompom)
Mom Foetsjies krijsernij (pompom pedompom)
Mom Foetsjies krijsernij (pompom pedompom)
Zieken – Mom Foetsjies krijsernij (pompom pedompom)(jokkedrink en nokkebrokken)
Zeiken – Mom Foetsjies krijsernij (pompom pedompom)
Verwijzingen. Meer over de subtiele steken onder water op de elpee Ram in blog 211 Mom Foetsjies Krijsernij, hier. Het handschrift van het nummer vond ik op internet recto hier en verso hier. De tekst uit Blackbird Singing vond ik hier en hier. De inderdaad niet heel enthousiaste Screamin’ Jay Hawkins-cover is te beluisteren op YouTube, hier, met in de commentaren het verhaal achter de cover, opgediept door jazmaan. Monkberry Moon Delight is als muziekvideo te bekijken op YouTube, hier. De vertaling van Stelck & Kruizinga komt uit McCartney 80x in het Nederlands, 2022, zie hun crowdfunder, hier. De vertaling van Rob van Essen is uit Paul McCartney, Blackbird Singing, De Bezige Bij / Thomas Rap, 2002, vertalingen Job Degenaar, Jan Donkers, Rob van Essen. We vroegen Rob later, toen ons Help! The Beatles in het Nederlands al was uitgekomen, waarom hij het niet zingbaar en leuk en overal rijmend had gedaan, en de andere twee vertalers ook niet, waarop hij zei: ‘Ik wist niet dat je die vrijheid had.’ Waardoor je nu met een vertaling zit waar niemand wat aan heeft, het slechtste van mens en machine gecombineerd want het klopt niet en het loopt niet. Nu maar hopen dat hij zijn romans niet met dezelfde instelling schrijft.
Reacties
Een reactie posten