263 De poedels van Marsjak

   De versie van De poedel die meestal in de Verzamelde Werken wordt afgedrukt, is een versie uit 1931. Dat vermeldde ik ook in Bij mij op de maan. Maar andere uitgaven – van hetzelfde boekje – hebben andere strofen, en andere tekeningen, hoewel nog steeds in de stijl van die eerste uitgave.
   In de Sovjet-Unie werden allengs de doctrinaire eisen strenger. Ook voor kinderen moest socialistisch-realistisch worden getekend. Van veel kinderboeken verschenen hertekende versies. En vaak na een paar jaar opnieuw hertekende.
   Lebedev zou De poedel nog minstens drie keer heel anders illustreren. In zwartwit voor een groter formaat-uitgave en met kleinere tekeningen voor verschillende Verzamelde Werken. En in de jaren dertig in kleur in de toen heersende stijl:

   Met die illustraties wordt De poedel nog steeds uitgegeven, en helaas niet meer met de oorspronkelijke, veel leukere illustraties uit 1927.
   Van 1927 tot 1934 tel ik vier of vijf aparte edities van die oorspronkelijke uitgave. Uit 1927, 1928, 1929, mogelijk 1931, en 1934. En misschien is er ook nog een uit 1925.

   Wanneer ze waarin precies zijn gaan verschillen heb ik nog niet kunnen uitzoeken. Maar de varianten die ik heb gevonden heb ik inmiddels wel allemaal vertaald. De varianten althans waarbij ik illustraties van Lebedev heb gevonden. Dat zijn zes dubbelkwatrijnen. Er zijn nog twee dubbelkwatrijnen die ooit wel geschreven en gepubliceerd zijn, maar waar en wanneer oorspronkelijk weet ik niet. Ze staan in het nawerk van Marsjaks Verzamelde Werken uit 1973.
   Er komen dus acht onbekende dubbelkwatrijnen bij, voor wie volledig wil zijn. Dat is nogal wat op een totaal van achttien bekende strofen.
   Ik heb me – hier ook weer – het vertalen moeilijker gemaakt dan ik had hoeven doen. Het rijmschema in het Russisch is voornamelijk abcb, heel soms abab. Ik vond abcb (ook wel de ‘Chevy Chase-strofe’ genoemd) te weinig overtuigend, dus ik maakte er overal abab van. En afwisselend slepend en staand rijm.
   Laat ze dat maar eens terugvertalen in het Russisch!
   Hieronder de geshopte prenten. In twee gevallen heb ik mijn toevlucht moeten nemen tot de latere zwartwit-illustraties van Lebedev.

_____
   Verwijzingen. Voor verschillende Poedel-uitgaves met de oorspronkelijke Lebedev-tekeningen, zie op livejournal, hier. Een redelijk (maar niet uitputtend) geannoteerde uitgave uit 1973 van Marsjaks kinderrijmen staat op imwerden, hier. Voor degenen die de moeilijk leesbare tekst duidelijker willen, hier volgen de vers gevonden en vertaalde strofen. De tekst bij de tweede zwartwit-tekening stond ook al in Bij mij op de maan, en is de tekst die in de vorige blog bij een niet overeenstemmende illustratie is geplakt, namelijk die van wat ik inmiddels als ‘Marktdag’ vertaald heb. (Nu heb ik het toch verklapt.)

Het sneeuwt dikke vlokken
Op de donkere straat.
Kijk ze eens sjokken
Naar huis toe... ’t Is laat.
Mevrouw hangt haar bontje
Weer op aan de haak.
Idem dito het hondje –
Dat zie je niet vaak.

Bij stukjes en beetjes,
Over een paadje zo glad,
Gaan zij met z’n tweetjes
Door de sneeuwjacht op pad.
Daar komen ze beiden
De berg afgehold:
Het oudje – komt glijden,
De poedel – gerold.

Op een keer kreeg het vrouwtje
Bezoek – het was feest.
Met zich mee bracht het oudje
Een ander ruig beest.
Heel stilletjes feestten
De dametjes daar,
En de twee beesten
Verscheurden elkaar.

Op een keer kwam, heel even,
Niet meer dan een uur,
Haar neefje, bedreven
In hondendressuur.
Hij leerde hem lopen
Met tas, liniaal,
Zijn jasje te knopen,
Tweepoots, verticaal.

Ze ging buurvrouw vragen
Of ze aardappels had –
De poedel ging jagen
Op buurvrouw d’r kat.
In een teil water
Nam hij een bad,
En gek: even later
Was hij mager en glad.

Marktdag. Ze kopen
Een dikke reep spek.
Daar zie je hem lopen,
De mand in zijn bek.
Dan vindt hij in enen
Een laars langs de kant.
Hij loopt ermee henen
In plaats van met mand.

Kijk, in een tobbe
Doet het vrouwtje de was.
Zij is aan het schrobben,
Hij ligt in het gras.
Dan rust zij een beetje,
Want ze is moe.
De poedel denkt: Jeetje,
Als ik het eens doe?