262 De poedel van Marsjak

   Marsjak schreef dit sprookje (zoals lange gedichten in Rusland heten) als vertaling van de Engelse nursery rhyme over The Comic Adventures of Old Mother Hubbard and Her Dog (zie vorige blog).
   Marsjak hoort met Tsjoekovski tot de bekendste vertalers van Engelse nursery rhymes in het Russisch. Of eigenlijk onbekendste. Hun vertalingen zijn in het collectieve bewustzijn doorgedrongen. Ze horen inmiddels bij de oorspronkelijke Russische folklore, de oerteksten. En folkloristische teksten (liedjes, versjes) zijn niet geschreven. Ze zijn gegroeid als gewassen op het veld. Dat iemand ze heeft geschreven is bijna onbestaanbaar. Laat staan dat iemand ze heeft vertaald.
   Het absurdisme dat de Engelsen via de nursery rhymes krijgen ingegoten, krijgen de Russen dus ook al een eeuw lang mee. Maar waar het voor de Engelsen Kurzweil is, is het voor de Russen dagelijkse realiteit. Misschien dat de rijmpjes daarom zo aansloegen en aanslaan.
   Marsjak heeft zijn vertalingen van nursery rhymes altijd zo gepresenteerd: als vertalingen. Behalve dit verhaal, dat in zijn Verzamelde Werken altijd bij de oorspronkelijke gedichten staat. Waarom dat is zou ik niet goed weten. Is het omdat het Engelse verhaal niet anoniem zoals de andere bakerrijmpjes? Maar dan zou hij juist moeten vermelden dat het een vertaling is. Het is ook geen ‘bewerking’, in elk geval niet meer dan zijn andere bakerrijmvertalingen.
   Voor het eerst werd het als boekje uitgegeven in 1927 (hoewel sommigen denken dat het 1925 is), met tekeningen van Vladimir Lebedev.
   Helaas zijn er op het internet geen scans van het complete boekje te vinden. En de scans die er wel op staan hebben een zeer lage resolutie.
   Toch heb ik geprobeerd de Nederlandse tekst in de prachttekeningen te krijgen. Al zoekende op het internet naar de illustraties viel mij iets op. Er zijn namelijk minstens drie totaal verschillende versies van Marsjaks vertaling.
   In elk geval is dit de samengestelde versie die gelijk oploopt met mijn vertaling. Hoewel er één ding niet klopt. Van één dubbelkwatrijn heb ik geen illustratie van Lebedev kunnen vinden. Daarvoor heb ik een andere illustratie gebruikt. Dat wil zeggen: één plaatje klopt niet. Maar ik zeg niet welk.

______
   Verwijzingen. De poedel van Marsjak staat vertaald in Bij mij op de maan, p. 308-311. De komische avonturen van grootmoeder Helder en haar hond staat afgedrukt naast het origineel, The Comic Adventures of Old Mother Hubbard and Her Dog, in En weg was haar neus, p. 32-35, en in het nawoord de vertaalgeschiedenis van het Engelse gedicht in het Nederlands, p. 273-280. Voor beide zie ook blog 261, hier. Voor verschillende Poedel-uitgaves met de oorspronkelijke Lebedev-tekeningen, zie op livejournal, hier. Een redelijk (maar niet uitputtend) geannoteerde uitgave uit 1973 van Marsjaks kinderrijmen staat op imwerden, hier. Een doorlopend bijgewerkt cumulatief register op alle VandaagsVertaalProblemen staat in blog 241, hier.