277 Papje! Papje!

INGEZONDEN MEDEDELING

_____

Verwijzingen. Dichter en kunstenaar onbekend. Mosselprom: Sovjet-handelshuis, afkorting van Moskouse Provinciale Unie van Landbouwbedrijven ter Verwerking van Levensmiddelen, bekend van Majakovski’s reclameversje ‘Voor alles kom – naar Mosselprom’ (‘Нигде кроме как в Моссельпроме’, letterlijk ‘Nergens zoals bij Mosselprom’). GOeM is de afkorting voor Hoofdwarenhuis (ofwel Voornaamste Universele Winkel). Waar de advertentie vandaan komt weet ik niet, ik heb hem geplukt van het togdazine, hier. De bekendste tabakverkoopster (met rood kapje) is Zina uit de stomme film Het papirossameisje van Mosselprom uit 1924, zie hier op wikipedia in het Engels (met link naar de film, hier, must see!) en hier in het Russisch. Hieronder de Russische advertentie.

Reacties

Een reactie posten

met onder meer de afgelopen tijd

160 Vintage Vondel

Afbeelding
   Er wordt wat afhertaald.    Eline Veere, Woutertje Pieterse, Saartje Burgerhart.    En neen, dat zijn niet de namen der hertalers.    Dat zijn de namen der boekwerken.    De pieken, de klassieken der Nederlandsche literatuur.    Die niet meer geleezen worden, zo is de vreesch.    Aengesien se curieus ghespelt syn, en non-usansueel woortgebruyk besighen.    Geen koortjen, met of zonder een carillon van bellekens, meder aan vast te knoopen. Segtmen.    En die men is dan vooral de men die het juist wel kan genieten, de neder- en andersoortige landici.    Die voor anderen dochgten – ende sy dochgten: set die dingen over in modern hedendagiaans. Dan zal de lezersschaer toestromen en sy sal juichen en sich vermeien en voller vreugt rond de hervonden boekwerken de ruttiaanse polonaise reidansen. Panta kala lian!    Sulckx was hun selfgeseghde noobel streven.    Hun brillante idé.    Doch.    Welck een aberratie!    Welck een jammerlyke dwalingh!    Welck een abusievelijke w
Meer lezen

282 De Vlamen in mijn kast

Afbeelding
   Goed, Lucky Luke is Vlaams en dat is mooi. The poor lonesome cowboy is eindelijk thuisgekomen. Maar als ik dat zelf ook wil kunnen, mezelf een vertaliaans-vlaamse aanschijn toeëigenen, hoe doe ik dat?    Nederlands leren kun je overal. Maar Vlaams?    ‘A shprakh iz a dialekt mit an armey un flot’ luidt de wijsheid – en dan is Vlaams een taal, dankzij de Belse piotten die onze Leidse studententypen er in 1830 uitgeknikkerd hebben en de onderzeebootjager Raymond van het Groenewoud.    Is een taal met bijna zeven miljoen papschoolsprekers nog wel een dialect te noemen? ’t En sal!    Als ik kijk naar de Vlamen in mijn kast zijn dat er allereerst heel weinig. En soms schrijven ze nauwelijk Vlaams – of Vlaams-Brabants-Limburgs-Zuidnederlands van onder de rivieren, beter genoemd ‘Groot-Brabants’ maar dat ik voor het gemak dan maar ‘Vlaams’ heet – in tegenstelling tot het Zuid-Belgische Frans van de Walingen.    Hoe leer ik Vlaams?    Ik kijk naar mijn boekenkast. Wie moet ik het vra
Meer lezen

280 Dossier Iddesleigh

Afbeelding
   Stof en storm zijn gaan liggen, het ‘slechtste boek aller tijden’ heeft een triomferende intocht gehouden in Nederlandse vertaling. De dorbeckende ende droogstoppelende dorknopers begrepen er niets van. Maar daarvoor hadden ze ook moeten kunnen lezen. En ergens plezier in kunnen hebben.    Hieronder de verzamelde persstemmen. _____ _____ _____ _____ _____ _____ _____ _____ _____     Verwijzingen. Van boven naar onder en van vroeg naar laat: Trouw (21.3), Dagblad van Limburg (22.3), NRC-Handelsblad (30.3), Het Parool (1.4), Boekenkrant (4.23), Argus (13.4), Het Laatste Nieuws (20.4), Onze Taal (nr 3, 5.23) en De Volkskrant (27.5).
Meer lezen

281 Het en zijn de woorden niet

Afbeelding
   Vertalen lijkt verdacht veel op schrijven. Zelf schrijven bedoel uit. Schrijven uit het eigen hoofd in plaats van uit andermans hoofd. Of in andermans hoofd. Of uit in andermans hoofd. In de zin van: er eens helemaal uit in andermans hoofd. Vooral fijn als je niet wil of kan of mag reizen.    Het lijkt misschien of schrijven het rijk van de vrijheid is en vertalen het gevang van de dwang. Dat schrijven inspiratie is en vertalen transpiratie. Dat schrijvers de lusten hebben en vertalers de lasten. Dat het eigenlijk veel makkelijker is om iets te verzinnen dan om iets te vertalen. Veel makkelijker om iets zomaar op het papier te kwakken dan om het fideel en getrouwelijk en volgens de regelen der kunst om te zetten in een vreemde maar zo bekend voorkomende taal.    Het lijkt dus misschien dat schrijven makkelijk is en vertalen moeilijk. Vooral als er bij het vertalen weer culturele connotatie in zee dreigt te verdwijnen. Als er liedjes vertaald moeten worden. Of dialecten. Woordspeli
Meer lezen

279 Kutbolsjewieken

Afbeelding
   O tempora! Mutantur, et nos mutamur in illis. Er komen nooit andere tijden, maar kwamen deden ze.     Kut en klote zal je met een lampje moeten zoeken in boeken van vroeger, maar nu! Ook op de ouderwetse tv (wie weet nog wat het is) zijn ze allang geen taboe meer.    Ja, kun je je afvragen, zijn het nog wel krachttermen?    Vallen ze nog wel onder onwelvoeglijkheden?    Op een dag word je wakker, het weer is kut en dat je eruit moet is klote.    En daar zit geen woord provocatie bij.    Langzaam, heel langzaam beginnen deze doodgewone onschuldige aandoenlijke want altijd gemeende woorden ook door te dringen in Vertalië. Of misschien moet ik zeggen in Klassieker-Vertalië, Oud-Vertalië. Want in Hedendaags-Vertalië kunnen die woorden natuurlijk ongestraft gebruikt worden als equivalent van net zo ongekuiste taal in het origineel, waar ze in emotionele lading dan nog tekort zullen schieten ook en je naar straffer materiaal zal moeten zoeken.    Maar preëindtwintigsteëeuwse boe
Meer lezen

274 Door persklaarversmurfers omringd

Afbeelding
   Hoe meer je vertaalt, hoe meer je met persklaarmakers te maken krijgt, en hoe meer nodeloze ergernis het oplevert. Ergernis die eruit moet, voordat die zich gaat opkroppen en ophopen en kwalijke dampen naar het hoofd opstuwt.    Ik zal in mijn hiernavolgende kleine boutade bijzonder genuanceerd zijn over de beroepsgroep. Ik zeg: wie de schoen past trekke hem aan, ook al denk ik dat die schoen alle persklaarmakers past. Ik zeg uitdrukkelijk niet – hoewel ik er wel over heb gedacht – ‘de enige goede persklaarmaker is een dode persklaarmaker.’ Zover ga ik niet. Ze hoeven alleen het bijltje er maar bij neer te gooien. Hun draailier aan de wilgen te hangen. Hun pen overdwars in te slikken. De enige goede persklaarmaker is een ex-persklaarmaker. Wat ze verder met hun miserabele leven doen is hun zaak.    Ik maak me geen illusies dat het na mijn aanklacht op zal houden met het persklaarversmurfen, het injecteren van dodelijke eenvormigheid in de literatuur.    Er zal zoals altijd niets
Meer lezen

278 2 trams (Mandelstam)

Afbeelding
_____ _____ Verwijzingen. 2 трамвая werd geschreven in 1924-1925. Volgens velen (volwassenen, niet kinderen) bevat dit verhaal op een esopische manier (dat wil zeggen sterk omschrijvend en voor de censor verborgen) verwijzingen naar Mandelstams dichtervriend Nikolaj Goemiljov (echtgenoot van Anna Achmatova), die op vierendertigjarige leeftijd op 26 augustus 1921 door het sovjetregime was omgebracht – en dan met name naar Goemiljovs zestigregelige gedicht Verdwaalde tram (Заблудившийся трамвай) uit 1920 en vlak voor zijn dood gepubliceerd. In dat gedicht springt Goemiljov op een voortrazende tram die dan bij klaar daglicht met een spoor van vuur achter zich drie bruggen oversteekt, over de Neva, de Nijl en de Seine. Waar is hij? India? Beiroet? Hij ziet een markt waar ze in plaats van kool afgehakte hoofden verkopen met groen oplichtende ogen en hij weet dat zijn bebloede hoofd er ook bij ligt... Hij roept uit – zoals bij Mandelstam ‘Bestuurder, kom! Snel naar hem toe’ – ‘S
Meer lezen

275 Evi Aarens en ik

Afbeelding
   Ik ken Evi Aarens. Of liever gezegd, zij kent mij. Wij corresponderen. Over de mail.    Ik vraag haar advies. Over Engelse constructies die ik tegenkom en waarvan ik vermoed dat er iets vreemds mee is. Meestal iets fouts. Pleonasmes of dubieuze woordcombinaties die ik bij een alom gevierde ‘bestsellerschrijver’ tegenkom bijvoorbeeld.    Bij wie ik frases lees als ‘the generally accepted consensus’, of ‘violently killed by axe blows on his head’, of ‘friendly fire dropped by their own collegues’. Dingen die pas opvallen als je ze moet vertalen.    Is dat normaal in het Engels, dergelijke afgrijselijke pleonasmes? Kan dat zomaar? Kijken zij daar aan gene zijde van de Doggersbank er anders tegenaan dan wij?    En zij antwoordt. Nee, zegt zij. Die zinsnedes zijn ‘allemaal behoorlijk cringy en toe-bending’ en ‘lachwekkend in hun pleonastische onnozelheid’.    Wat goed om te weten is.    Dus wij communiceren, Evi Aarens en ik.    Ik neem dan ook aan dat ze bestaat.    Voor het eer
Meer lezen

284 Herdichtingen – Gerrit Komrij, De dichter

Afbeelding
    De dichter Iemand wil dichter worden Of liever – hij is ’t al Hij rijmt en verst en dicht wat af Stuurt ’t op naar een periodiek Wat gebeurt er? Natuurlijk. Ze drukken er een paar van af. Apetrots natuurlijk, die dichter _____    Deze Komrij- veruglysering verscheen net als de Dante uit de vorige blog in Platforum 64, Ugly poëzie van 30 oktober 1991. Er zijn er die zeggen dat de oorspronkelijke gedichten er danig van opknappen, van deze ugly make-over , en ze hebben gelijk, die die dat zeggen. Volgens de ugly leerstellingen kan van alles ugly poëzie gemaakt worden, ook van niet-ugly poëzie. Ugly herdichten is niet alleen een voldragen, volwaardige, volwassen dichtmethode, maar tevens een altijd onverwachte en tot bijzondere resultaten aanleiding gevende vertaalmethode. Eens wat anders. Het overwegen waard. Alles kan vertaald worden, zelfs Nederlands, wat al regelmatig gebeurt en dan hertaling wordt genoemd. Maar waarom alleen oude werken hertalen? Er is nog zoveel i
Meer lezen