30 Owl and the Moon

   De uil en de maan zijn sinds het verhaal van Arnold Lobel, waarin Uil denkt dat de Maan met hem meeloopt naar huis, een onafscheidelijk duo. Maar misschien waren ze het daarvoor, als stralende nachtelijke fenomenen, ook al wel.
   In dit gedicht komt daar de (door veel mensen onvoldoende gewaardeerde) onbaatzuchtige eigenschap van het hemellichaam bij, dat zij juist dan schijnt als het donker is – terwijl de zon schijnt als het buiten toch al licht is. Waarmee is bewezen dat de maan groter en belangrijker is dan de zon.
   De vorm van het versje is simpel. Ik gebruik geen amfibrachussen, anapesten en andere moeilijke metrums of rijmschema’s. De vorm wordt louter door het ritme gedicteerd. Soms wil ik per se woorden gebruiken en moet ik koste wat kost er rijmwoorden voor vinden. Soms heb ik rijmwoorden en moet ik er iets mee doen. Het werkt twee kanten op.
   Stephen Mulhern adviseerde meer ‘oe’-klanken te gebruiken om het uilige aan te zetten in de eerste versie van de vertaling. Vandaar het ‘True! It’s true-hue!’ Wat toevallig best een realistische weergave is van de roep van bepaalde uilen.
   ‘Entwine’ vond Stephen niet passen. Hij stelde als regel voor: ‘Weave those sparks around your rays.’ Maar omdat ik het uit Finnegans Wake ken, liet ik het staan. ‘Loud, heap miseries upon us yet entwine our arts with laughters low!’ (FW 259.7-8) Klassikaner!
   Stephen vond het gedicht niet af. Uil moest misschien de Maan bedanken voor het bijschijnen, voordat hij weer wegvloog. Of denken dat niet de Maan maar hij de Heerser over de Nacht is, omdat hij ’s nachts kan jagen. Maar het onvoltooide van het gedicht kon ik niet meer veranderen, ook niet in vertaling.
   Ergens heb ik ook een belletje van herkenning verstopt naar de beroemde Monty Python-sketch uit 1895 met Oscar Wilde, James McNeill Whistler, George Bernard Shaw en koning George V:
   Whistler: Your Highness, you’re also like a stream of bat’s piss.
   George V: What?
   Whistler: One of Wilde’s, one of Wilde’s.
   Wilde: It sodding was not. It was Shaw.
   Shaw: I, I merely meant, Your Majesty, that you shine out like a shaft of gold when all around is dark...
   Zo worden ze niet meer gemaakt.

_____
   Verwijzingen. De Monty Python-sketch, ‘Oscar, James and George in the Company of Bertie’, staat hier op YouTube.

Reacties

met onder meer de afgelopen tijd

160 Vintage Vondel

367 Delina Delaney, hoofdstuk I

365 Er liep een man op straat

366 Hoe schrijf je geen gedicht

364 Wereldkampioen alles

363 De wezel en de ezel

370 Koning Bub

361 Harry Mulisch als vertaler

369 Dierenmoeder houdt van dierenkind

368 De kikker