214 Op het erf – Charms’ laatste gedicht

   Dit is het laatste bij leven gepubliceerde gedicht van Daniil Charms. Een kindergedicht natuurlijk want de eerste andere gedichten van hem verschenen pas tientallen jaren na zijn dood, en allereerst in het Westen.
   Op het erf (‘На дворе’) is een gedicht met als rode draad vermenigvuldigen. In acht mini-verhalen zijn de sommen respectievelijk 3x2, 4x5, 7x4, 10x3, 2x6, 4x4, 2x8 en 2x9. Ga maar aanstaan!
   Het zijn zoals gebruikelijk bij Charms geestige, on-educatieve, springerige maar onbarmhartig goed lopende spot- en zotternijen, en dat is knap in een tijd waarin de oorlog was uitgebroken.
   Zelfs van de tien tanks weet Charms nog iets absurds te maken: tien tanks met elk maar drie kogels (voorspelt Charms hier de toestand van het huidige Russische leger in Oekraïne?) – en dan zo opgeschreven alsof het om kinderspeelgoed gaat en niet om de Ernst van de Oorlog. ‘Trak-tak-tak en toek-toek-toek!’ (In vertaling: ‘Reng-reng-reng en rang-rang-rang!’)

   Het was zijn laatste publiekelijke gezagsondermijnende uiting. Het gedicht verscheen in de Moerzilka van augustus-september 1941. Het zou goed kunnen dat de ongepaste en oneerbiedige toon van het gedichtje over de tien tanks heeft meegespeeld bij zijn arrestatie op 23 augustus. Over de oorlog mocht je geen grapjes maken, zoals ook wel blijkt uit de voorkant van de Moerzilka van die maand, waarop we in een schoolklas naar binnen kijken met instructies aan de muur voor het gebruik van gasmaskers (op de ramen zit tape zodat bij ontploffingen de glassplinters niet het lokaal in vliegen) terwijl buiten de brandblusser hangt en het materiaal voor het graven van loopgraven al klaarligt en de weg naar de schuilkelder ook al staat aangegeven. Vier maanden na zijn arrestatie, op 2 februari 1942, bezweek Charms in de gevangenis.
_____
   Verwijzingen. Hierboven de pagina uit het betreffende nummer van Moerzilka, met één tekening van V. (Vadim) Konstantinov (over wie ik verder niets weet) en de andere tekeningen van A. Kanjevski (Aminadav Moïseëvitsj Kanjevski, 1898-1976, zie zijn wikipedia-pagina, hier) geplukt uit de digitale Russische kinderbibliotheek, hier, waar ook de voorkant hieronder vandaan komt. Zie ook de vorige blog over Charms, 214, Het verhaal van de laatste zeven verhalen, hier.

Reacties

met onder meer de afgelopen tijd

160 Vintage Vondel

434 Voer geen fatbike aan je neefje

428 Rijmlozigheid

427 De kalief zonder hoofd als gedicht

433 Opkalefateren

430 Denken denken

432 Klopt ook niet? Meer vragen bij de lectuur van Alice in Wonderland.

429 Rekenen met/zonder rijm

431 Slaapkindjesslaap

1 Zelfreflectie