124 Proteus uit de werkplaats van de Ulixes-vertalers

   Zo hebben wij de kleine Proteus-passage aangepakt, tussen 2008 en 2012. De aantekeningen die we voor onszelf maakten laat ik buiten beschouwing. Hieronder volgt louter het ontstaansproces van de uiteindelijke vertaling, getiteld Ulixes, inmiddels opnieuw licht herzien (het houdt nooit op) als Salamander-pocket uitgebracht, de vijfde druk.
_____
   Verwijzingen. James Joyce, Ulixes, vertaald door Erik Bindervoet en Robbert-Jan Henkes, Athenaeum—Polak & Van Gennep, 2020 (2012).

Reacties

  1. Onno Kosters20 november 2021 om 10:06

    Prachtig - doet verdacht denken veel aan JJ's eigen werk in uitvoering tot de macht n.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Robbert-Jan Henkes20 november 2021 om 12:22

    En dat zijn nog maar de dingen die we schriftelijk hebben besproken en niet tussendoor mondeling...

    BeantwoordenVerwijderen

Een reactie posten

met onder meer de afgelopen tijd

499 Infinite Jest

Afbeelding
    Infinite Jest , de titel van het luchtige niemendalletje van David Foster Wallace, hoe vertaal je die? (Over het dat misschien een andere keer.)    Het is natuurlijk een quote unquote uit het bekendste toneelstuk aller tijden op het (anonieme) Drama des Levens na, uitgesproken als de hoofdpersoon op zijn speurtocht naar de dader(s) van een overval op een winkel in kantoorbenodigdheden in een kluisje van een badhuis in Oxford een schedel vindt die hij identificeert als die van Alaspoor Yorick, een Palestijns-Pakistaanse neurochirurg en schrijver van moppenboeken met een scatologische inslag.    Hamlet (de Hoofdpersoon) herinnert zich deze Alaspoor, roept hij (Hamlet) in de kleedruimte met de schedel in zijn hand uit, terwijl om hem heen in meer of minder behanddoekte staat badgasten langslopen van en naar de douches – als a fellow of infinite jest, of most excellent fancy .    Misschien gewoon eerst eens kijken hoe de t...
Meer lezen

23 Ten derden male de allenige occupanten

Afbeelding
   Dan zie ik nog een probleem. Een anonieme lezer liet een eigengemaakte vertaling in de vondelingenschuif achter:       Eenzaam vliegen ze nog boven de horizon       als november de luchten onderklad       terwijl alle vogelfamilies in een breed cordon       het dorp verlieten voordat de herfst aantrad.    Zo zie je maar weer. Altijd staat er wat anders. Bij mij staat er in wankel evenwicht tot nu toe dit:       Eenzame bezetters van lege luchten       Als november somber dreigend naakt       En al je stamverwanten hebben haast gemaakt       Om het herfsttij achterna het dorpje te ontvluchten ...    Beide bedoeld als vertaling van de volgende vier regels – de eerste van een hele lap van twe...
Meer lezen

496 Nieuwe schoentjes, merk Modest

Afbeelding
   Mijn gooi dan. In Ragbolrinus , uitgegeven door M10. Wat het geworden is. De zeer treurige geschiedenis met de zwavelstokjes. Paulientje had het rijk alleen: haar ouders waren elders heen. En toen zij door het huis ravotte, liedjes zingend – vooral zotte –     Paulientje had het rijk alleen – daar was ik blij mee toen ik het verzon, en met het enigszins ridicule Haar ouders waren elders heen ook. Beter dan het ergens heen van Luursema, wat net zo goed nergens heen had kunnen zijn als je toch niet zegt waar ze gebleven zijn. In de volgende regels ligt het rijmpaar sprong en zong zo voor de hand, dat ik iets anders wilde en ravotte kwam bij me op, als een zelden gebruikt woord met een bepaalde niet-ernstigheid. Gelukkig rijmt daar het niet onnatuurlijk in te voegen zotte op. Ik wilde daarna al vervolgen met: zag ze op de mantelschouw een doosje staan – Asjemenou!    Maar het is geen mantelschouw op de afbeelding, maar ee...
Meer lezen

497 The shape of things to come

Afbeelding
De mode van de toekomst. Обложка журнала «Химия и оборона», № 1 2032 год. _____ Обложка журнала «Рост», № 12 2031 год. _____ Спартак, № 54 2030 год. _____ Спартак, № 29 2028 год. _____ Обложка журнала «Химия и оборона», № 13 2032 год. _____ Обложка журнала «Вожатый», № 3 2028 год. _____ Обложка журнала «Красноармеец», № 14 2028 год. _____ Обложка журнала «Хочу все знать», № 6 2024 год. _____ Обложка журнала «Авиация и химия», № 6 2030 год. _____ Обложка журнала «Искры науки», № 3-4 2030 год. _____ Обложка журнала «Осоавиахим», № 11 2032 год. _____ Обложка журнала «Осоавиахим», № 19 2029 год. _____ Обложка журнала «Химия и оборона», № 2 2032 год. _____ Обложка журнала «Экран», № 30 2027 год. _____ Обложка журнала «Крокодил», № 14 2036 год. _____ «Воздушная тревога». Комикс Рисунки- Николай Радлов. Публикуется по журналу «Сверчок», № 2 за 2037 год. Parad Krasnoĭ Armii / risunki A. Deĭneka 2031. _____ Обложка журнала «Химия и оборо...
Meer lezen

495 Alles wordt erdoor verlicht

Afbeelding
Het wel heel treurige verhaal met de lucifers (Jan Kuijper, 2000) Paula was alleen in huis, niemand anders was er thuis. Zie haar dansen! zie haar springen! hoor haar leuke liedjes zingen! Wie had daar op het buffet die doos lucifers gezet? Paula zei: wat reuze fijn, dat moet prachtig speelgoed zijn. Als ik doe wat moeder doet, gaat het vast en zeker goed. De katten Grijs en Grauw, die zwaaien met hun klauw. Hun haren staan rechtop op staart en rug en kop. Miauw! Mio! Miauw! Mio! Laat staan, want je verbrandt je zo! Paula luistert niet naar katten! Als het houtje vlam gaat vatten, kijkt zij nergens anders naar, zij gelooft niet in gevaar. Zie haar dansen! zie haar springen! hoor haar leuke liedjes zingen! De katten Grijs en Grauw, die zwaaien met hun klauw. Hun haren staan rechtop op staart en rug en kop. Miauw! Mio! Miauw! Mio! Gooi weg, wat je verbrandt je zo! Oei! daar staat haar jurk in brand! Daar haar strikken! Daar haar hand! Daar haar haar ...
Meer lezen

345 Register & Inhoud VandaagsVertaalProbleem (cumulatief)

Afbeelding
[Hiermee vervallen de registers van blog 132 en blog 241 .] Inhoud 1 Register 2 Inhoud 1 REGISTER VandaagsVertaalProbleem    99 manieren om één gedicht te vertalen: 372 (zie verder Nacht, trottoir )    112 (911, EHBO): 229    Aarens, Evi: 275 , 287 , 307 , 374    Achmatova, Anna: 146    Adama van Scheltema, C.S.: 430     Adventures of Hajji Baba of Ispahan , The : 426    advertenties, sovjet: 223 , 277    AI: 341 , 378 (zie ook machinevertalen )    alfabet: 400 , 401    algemeniteiten: 1 , 5 , 11 , 26 , 28 , 31 , 36 , 38 , 41 , 85 , 89 , 100 , 110 , 143 , 146 , 165 , 281 , 462     Alice in Wonderland : 40 , 42 , 44 , 46 , 48 , 50 , 52 , 54 , 56 , 131 , 217 , 218 , 219 , 272 , 391 , 411 , 415 , 432 , 468 , 469 , 470 , 471 , 472 , 473 , 474 , 475 , 476    Andersen, Hans-Christian: 370...
Meer lezen

340 Jan Klaassen, de Nederlandse Petroesjka (9)

Afbeelding
XIX.    Met Jan Klaassen kon je zelfs je verkeersdiploma halen. In 1956 werd onze pop in Jan Klaassen, kijk uit! de mascotte voor Veilig Verkeer Nederland [1] en in hetzelfde jaar schreef B.J. Haenen Verkeersavonturen van Jan Klaassen . XX.    Van een heel ander kaliber is het anti-oorlogsstuk van Paul Rodenko uit 1955, Jan Klaassen en de vredesmachine, Een spel voor poppenkast . Net als Jan Engelman wist ook Paul Rodenko van wanten en van woorden. De orensnijder tulpensnijder zag kangaroes door venstergaten kijken, de smalle reigerblik van het licht staren, en de zon aan zijn voeten spelen als een ernstig kind. En Rodenko vertaalde in 1946 het magistrale epos De twaalf van Aleksandr Blok, waarin Jezus in de Petersburgse sneeuwstorm opduikt aan het hoofd van een bataljon revolutionaire soldaten – onlangs door mij na 77 jaar eindelijk opnieuw vertaald (uitgeverij Vleugels bracht het uit).    Het stuk is het meest op rijm met af en t...
Meer lezen

482 Spoel geen paard door de wc

Afbeelding
   Makers van carnavalkrakers lukt wat gewone sterfelijke kindergedichtenschrijvers maar zelden gegeven is, namelijk iets totaal compleet absurds van de pot gerukts bedenken. Mensen die een bloemetjesgordijn willen zijn, mensen met een spijker door hunne kop waar unne kikker bovenop zit. Een paard dat in de gang staat. Onweerstaanbaar.    Vooral een paard in huis vind ik fascinerend. Je ziet het niet vaak, bij mensen thuis, een paard. Zeker niet in een appartement op een verdieping met een balkon dat zo smal is dat het toch nooit gebruikt wordt en idealiter plaats zou bieden aan een niet al te beweeglijk paard. Maar ook daar: geen paard.    En een paard op bezoek krijg je ook niet vaak.    Waarom eigenlijk niet? Paardenvisite    We kregen Leo op bezoek. Leo is een paard. Opeengedrongen in een hoek hadden we thee met taart.    Wel kwam de domicilie een beetje in de knel, maar Leo is famili...
Meer lezen