399 Nacht, trottoir – als De Schoolmeester

   De onverwoestbare Schoolmeester heeft ook zijn kijk op het Petersburgse gebeuren en hij geeft – noblesse oblige – een adembenemende nieuwe draai aan deze universele kaleidoscoop. In plaats van een metempsychotisch inzicht krijgen we een dreigende daadwerkelijke fysieke reïncarnatie, ín dit leven: wij zijn allen een, ja, wij zijn allen eender, eenden, hazen, dichters, lantarenpalen.
_____

Voor bewoners van winterse gebieden is
de volgende geschiedenis
         (aangezien het middelpunt uit vlieden is
         en weggespoeld
         en thans op onbekende kusten rondkrioelt)
niet bedoeld
ofschoon hunliê het lezen nauwlijks te verbieden is.

Hoofd- en enig personage:
de dichtende ravage,
kop tjokvol woordrijke bagage,
versificateur van kortsluitende hoogspanningen,
frequenteur van disreputabele uitspanningen,
chroniqueur van tourmenterende inspanningen,
salonprestidigitateur van edelaardige ontspanningen:
Blok, Aleksandr
in hoogsteigen persoon – dat wil zeggen: geen ander,
dus ook geen Kloos of Karel van Mander
of – mocht u dat menen – Huub Oosterhuis
want dan is u abuis.

Plaats van handeling:
buut van elke avondlijke wandeling
van deze onverbeterlijke op- en afstandeling:
drogisterij Trojka
aan het stroompje de Mojka.
(U merkt, dat rijmt, wat geheel niet zo raar is,
daar het voor het volle pond waar is.)

’t Was nacht.
         (O Muze, geef mij kracht!
         Dat ik straks zegge: Het is volbracht!)
’t Was nacht. ’t Was stil. ’t Was mist. ’t Was vriesbevroren kou,
dat je er van bevrozen zou,
als je er stond in hemmetje zonder mouw.
’t Was drogist en ’t was lantaren.
En het kwam Blok voor, als stond hij vele-vele jaren,
tot aan grijsheid, uitval, weerkeer zijner haren
reeds op deze plek,
in een flash forward of flash back:
een halvegare gek
een stuks straatmeubilair,
met een lampje op zijn hoofd, strikt utilitair,
ter beschijning van de square.

En Blok begon reeds te metalliseren,
in een lantaarnpaal-achtige te verkeren,
in een stalen frame te hoedaniseren.
         (Dat is des dichters prerogatief:
         wat hij voelt dat wordt hij, net zo lief.)
Van vensterglas werden alreeds zijn ogen,
tot er plotseling uit den hoge
een bloempot stoepwaarts kwam gevlogen
die zich pal bovenop geadresseerde
tot een ex-bloempot annihileerde,
dat wil zeggen explodeerde.

Hiermee, vrienden, komt een happy end aan ’t verhaal:
Het werd de dichter weliswaar fataal,
Maar hij werd gelukkig geen lantarenpaal.

_____

Een doorlopend bijgewerkt register op alle VandaagsVertaalProblemen staat in blog 345, hier.

Reacties

Een reactie posten

met onder meer de afgelopen tijd

160 Vintage Vondel

Afbeelding
   Er wordt wat afhertaald.    Eline Veere, Woutertje Pieterse, Saartje Burgerhart.    En neen, dat zijn niet de namen der hertalers.    Dat zijn de namen der boekwerken.    De pieken, de klassieken der Nederlandsche literatuur.    Die niet meer geleezen worden, zo is de vreesch.    Aengesien se curieus ghespelt syn, en non-usansueel woortgebruyk besighen.    Geen koortjen, met of zonder een carillon van bellekens, meder aan vast te knoopen. Segtmen.    En die men is dan vooral de men die het juist wel kan genieten, de neder- en andersoortige landici.    Die voor anderen dochgten – ende sy dochgten: set die dingen over in modern hedendagiaans. Dan zal de lezersschaer toestromen en sy sal juichen en sich vermeien en voller vreugt rond de hervonden boekwerken de ruttiaanse polonaise reidansen. Panta kala lian!    Sulckx was hun selfgeseghde noobel streven.    Hun brillante idé.    Doch.    Welck een aberratie!    Welck een jammerlyke dwalingh!    Welck een abusievelijke w
Meer lezen

395 Nacht, trottoir – persconferentieel

Afbeelding
   We gaan hem nog missen, zeggen ze, de Man Die Niets Deed (Behalve Alsof). Ik vraag het me af. Wat ik ons wel toewens, is dat we hem zo snel mogelijk vergeten, en dat als we hem dan bijna vergeten zijn, we het onderstaande fragment van een persconferentie kunnen lezen en ons daarbij amuseren, en lachend kunnen zeggen: ‘Ja, zo was het.’    Want behalve de Man Die Niets Deed (Behalve Alsof) was het ook de Man Die Niets Zei (Maar Deed Alsof).    Wat er zich afspeelde daar, die nacht, op dat trottoir, voor die drogist, onder die lantaren, daar worden we hier niets wijzer van – de simpelste feiten blijven in het ongewisse. Er is een rookgordijn van smoesjes en leugens opgetrokken, ik wilde bijna zeggen van taal, maar om dit volautomatische gewauwel taal te noemen gaat me te ver. Wel duidelijk is dat er iets hardnekkig ontkend moet worden, en waar ontkend wordt, wordt bekend. Meneer legt het er te dik bovenop, dunkt me. Wat de nieuwsgierigheid alleen maar doet toenemen.    Nog meer we
Meer lezen

398 Nacht, trottoir – als aanplakbiljet

Afbeelding
   Variété Aleksandr Blok – voorheen Grote Zirkus van de H. Geest – presenteert: een van de machtigste krachtigste gedichten uit het ons bekende universum. Komt allen! En laat je buiten jezelf treden, tijd en ruimte verlaten in een melancholiek moment van ultiem inzicht: niets verandert! _____ _____ Een doorlopend bijgewerkt register op alle VandaagsVertaalProblemen staat in blog 345, hier .
Meer lezen

397 Nacht, trottoir – als limerick

Afbeelding
   We betreden gevaarlijk terrein, de zogenaamde plezierdichterij, die vooral bedoeld lijkt om de lezer al het plezier te ontnemen. ‘Knap’ alleen is niet genoeg. Virtuositeit veelal vloekwaardig. Laat de ars de kelere artem krijgen. Ik wil het zicht op wat het is niet benomen zien hebben door de fraaie steigers. Het ene meesterwerk is het andere waard, en het moet niet bij proeven en proefjes blijven. Flauwekul, oké, maar het moet wel serieuze flauwekul zijn, geen slappe.    Maar zie, o wonder, zelfs als limerick blijft het gedicht als gedicht overeind en kan fungeren als luik naar de binnenwereld. Een dichter bekend aan de Nevski Zag ’s nachts een figuur op een jetski.       Hij herkende zichzelf       In de vreemde spuit elf. ‘Toch gek dat ík juist die gek zie.’ _____ Een doorlopend bijgewerkt register op alle VandaagsVertaalProblemen staat in blog 345, hier .
Meer lezen

400 Het alfabet

Afbeelding
   Het alfabet is een onuitputtelijke bron van inspiratie. De letters alleen al! Toen Liza klein was en niet eens kon praten, wilde ik haar meteen maar het alfabet leren. Beter een leervoorsprong dan een leerachterstand, dacht ik, en ik begon met de letter A. Die kon ze snel genoeg nazeggen, dus toen kwam de B. Dat ging ook goed en ik laste een leerpauze in. Eerst deze elementaire lesstof maar eens goed blijven oefenen voor we verder gaan met de C. Niet teveel tegelijk. Het moet wel veilig blijven. En op onze wandelingen met de kinderwagen herhaalden we geduldig maar enthousiast de eerste twee letters van het alfabet.    Maar toen bleek dat Liza die letters helemaal niet als letters opvatte maar als klanken die iets wilden zeggen. Klanken die zij zelf betekenis toekende. Want telkens als ze een hond zag, zei ze A, en telkens als ze een poes zag, zei ze B. Een hond was dus een A en een poes was een B.    Maar zo werkt dat niet, Liza, in de wereld van de school waar je straks naar toe
Meer lezen

393 Delina Delaney, hoofdstuk IV

Afbeelding
   Delina is weggestuurd van Columba Castle omdat hare Ladyships zoon Lord haar lastigviel en achter de vodden zat – zo ging dat en zo gaat dat, als het manvolk z’n poten niet kan thuishouden moeten de vrouwen het veld ruimen, in plaats van omgekeerd, dat de vrouwen hun poten niet kunnen thuishouden en het manvolk z’n biezen mag pakken.    Maar ook in huize Delaney gaat de zon weer op en dat staat er zo: Sol soon penetrated the muddy mists that buried the land with his regal rays of giant strength, and scattered the vapoury mock of nations into pits of unobserved ether.    ... scattered the vapoury mock of nations : dat zal de nevel wel zijn, maar waarom wordt die mock of nations genoemd? Bespot de mistigheid de landen en volken? Of bespotten de landen en volken de mist? Het kan grammaticaal allebei. Zoeken op tinternet levert weinig op: het lijkt geen vaste frase geweest te zijn, hoewel het wel een paar keer voorkomt. Als ik me heel erg inleef, zou ik kunnen vermoeden dat de mi
Meer lezen

396 Nacht, trottoir – als dichteren des vaderlands

Afbeelding
   Niet alle dichters des vaderlands lenen zich voor een trottoirnachtse omzetting. Niet alle omzettingen zijn daarom even geslaagd. Enerzijds ligt het aan het wezen van het zogenaamde ‘vrije vers’, dat allerminst vrij is, maar dat voor de spanning wel sterk leunt – bij (gedeeltelijke of gehele) ontstentenis van vaste vorm, rijm, ritme, een beetje bijzondere woordkeus vaak ook – op het verhaal dat verteld wordt. Het moet het van de boodschap hebben, zeg maar, die aansprekend is of interessant genoeg moet zijn – maar of het daarmee geslaagde gedichten oplevert is vraag 2. Ze hebben hetzelfde manco – maar minder in het oog springend, omdat het al zo’n lange traditie is, de vrijverzerij – als rijm- en ritmeloze kindergedichten: je kan ze met geen mogelijkheid uit je hoofd leren, en dat doen kinderen toch het liefste, zich laten hypnotiseren door de klanken, de rijmen, de maat en het metrum. Wat hou je over als je die elementen eruit haalt? Grappige voorvalletjes, filosofisch bedoelde kwi
Meer lezen

392 Nacht, trottoir – als Willem Kloos

Afbeelding
   Willem Kloos, de vier hoog achter zolderkamertjes-poëet par excellence, onder een lekkend dak, met tering onder de leden. Zo leeft hij tenminste in mijn verbeelding, naar aanleiding van zijn ene regel Ik ben een God in ’t diepst van mijn gedachten , want waar anders kun je een God in het diepst van je gedachten zijn dan in de allerellendigste allermiserabelste omstandigheden? Als het je enige strohalm is om je aan vast te klampen? Dan maar een God in het diepst van mijn gedachten...     De nacht, de nacht , zong ik, en ik moest denken aan de zee, de zee die in vers XXXV voorklotst in eindeloze deining, en ik ben niet de enige bij wie die regel in eindeloze deining voortklotst in de hersenpan. Ook Kousbroek kwam er niet los van ( O Plas, o Plas klots voort, in golfslag van altijd , in De logologische ruimte ) en Komrij evenmin ( De Plee, de Plee klotst voort in eindeloze deining , in Onherstelbaar verbeterd ) – ik beschouw hun versies als vergeefse duiveluitdrijvingen.    Kloos’
Meer lezen

394 Nacht, trottoir – annotatief

Afbeelding
   Het is een vraag waarop literatuurwetenschappers zich al honderden jaren buigen: wordt een gedicht beter als je er meer van weet? Of verpest kennis de perceptie?    De eerste zienswijze heeft veel aanhangers – anders zouden er ook niet zoveel biografieën van schrijvers worden geschreven en gelezen. De tweede weinig. Terwijl die op het eerste oog verreweg het redelijkste is. Waarvoor waartoe waarom waarheen al die achtergrondinformatie? Neem het mee en stik d’rin. Het gaat al mis met die ongezonde nieuwsgierigheid als je te horen krijgt dat een boek dat je las feitelijk door iemand geschreven is. Ik herinner me nog goed wat voor teleurstelling dat was, dat ik dat te weten kwam. Het was gewoon mensenwerk, uit de duimzuigerij, een willekeurige hoeveelheid willekeurige woorden die een onschuldig kind door de strot worden gedouwd. Wat had ik me dan voorgesteld? Dat weet ik niet precies. Iets wat altijd al bestaan had, iets onherroepelijks, iets noodlottigs? Het Woord Zelve? In elk geva
Meer lezen