486 Zij was wat stout en ontevreên
Ongehoorzaam Paulientje (Frits van Leent, 1896)
Paulientje was te huis alleen.
Zij was wat stout en ontevreên,
En toen zij lucifers zag staan,
Streek zij er ras een tweetal aan.
De poesjes riepen: “Miaauw, Miaauw!
“Paulientje, staak dat spelen gauw;
“Want lucifers, die snel ontbranden
“Zijn zeer gevaarlijk voor je handen!”
Paulientje hoorde naar geen raad
En werd zelfs op haar poesjes kwaad.
De lucifers, zoo ras ontbrand,
Verschroeiden eerst haar teng’re hand;
Toen sloeg de vlam haar in het kleed,
En ’t meisje slaakte een rauwen kreet:
“Help! help!” Maar voor men het vernam,
Stond zij alreeds in volle vlam!
De poesjes klaagden wee en ach!
“Och, dat het nu maar iemand zag!”
Maar niemand hoorde ’t hulpgeschrei,
De poesjes weenden droef daarbij,
En ’t vreeslijk, droevig einde was:
Paulientje brandde heel tot asch!
Helaas! Paulientje was niet meer!
En beî haar poesjes weenden zeer
En klaagden: “’t Is met haar gedaan,
Alleen haar schoentjes bleven staan!” De veelschrijver en -vertaler Van Leent revancheerde zich voor de beknotting met een uitgebreidere versie van zesentwintig regels (áls deze versie werkelijk van Van Leent is, wat ik eigenlijk betwijfel), nog steeds bij lange na niet de achtenveertig van het origineel. Paulientje is in Ongehoorzaam Paulientje geen dartel lachebekje, integendeel:
Paulientje was te huis alleen.
Zij was wat stout en ontevreên,
En toen zij lucifers zag staan,
Streek zij er ras een tweetal aan.
Er staan weinig onthoudenswaardige regels in, zelfs per ongeluk niet, hoe zijn best Van Leent ook doet het net een tikkeltje belachelijker te maken dan het is:
De poesjes riepen: “Miaauw, Miaauw!
Paulientje, staak dat spelen gauw;
Want lucifers, die snel ontbranden
Zijn zeer gevaarlijk voor je handen!”
is weliswaar lachwekkend (gevaarlijk alleen voor je handen?) maar niet leuk.
Het komt over als liefdeloos haastwerk. En kun je meeleven met zo’n ontevreden troelala? Die ook nog eens haar ontevredenheid op de poesjes uitleeft?
Paulientje hoorde naar geen raad
En werd zelfs op de poesjes kwaad.
De hoffmannse spring-in-’t-veld, het meisje dat de wereld ontdekt, wordt in de Nederlandse vertalingen meteen al geïntroduceerd als ongehoorzaam wicht, en dan lees je het verhaal toch heel anders.
_____
Een doorlopend bijgewerkt register op alle VandaagsVertaalProblemen staat in blog 345, hier. Hieronder het Duits.
Paulientje was te huis alleen.
Zij was wat stout en ontevreên,
En toen zij lucifers zag staan,
Streek zij er ras een tweetal aan.
De poesjes riepen: “Miaauw, Miaauw!
“Paulientje, staak dat spelen gauw;
“Want lucifers, die snel ontbranden
“Zijn zeer gevaarlijk voor je handen!”
Paulientje hoorde naar geen raad
En werd zelfs op haar poesjes kwaad.
De lucifers, zoo ras ontbrand,
Verschroeiden eerst haar teng’re hand;
Toen sloeg de vlam haar in het kleed,
En ’t meisje slaakte een rauwen kreet:
“Help! help!” Maar voor men het vernam,
Stond zij alreeds in volle vlam!
De poesjes klaagden wee en ach!
“Och, dat het nu maar iemand zag!”
Maar niemand hoorde ’t hulpgeschrei,
De poesjes weenden droef daarbij,
En ’t vreeslijk, droevig einde was:
Paulientje brandde heel tot asch!
Helaas! Paulientje was niet meer!
En beî haar poesjes weenden zeer
En klaagden: “’t Is met haar gedaan,
Alleen haar schoentjes bleven staan!” De veelschrijver en -vertaler Van Leent revancheerde zich voor de beknotting met een uitgebreidere versie van zesentwintig regels (áls deze versie werkelijk van Van Leent is, wat ik eigenlijk betwijfel), nog steeds bij lange na niet de achtenveertig van het origineel. Paulientje is in Ongehoorzaam Paulientje geen dartel lachebekje, integendeel:
Paulientje was te huis alleen.
Zij was wat stout en ontevreên,
En toen zij lucifers zag staan,
Streek zij er ras een tweetal aan.
Er staan weinig onthoudenswaardige regels in, zelfs per ongeluk niet, hoe zijn best Van Leent ook doet het net een tikkeltje belachelijker te maken dan het is:
De poesjes riepen: “Miaauw, Miaauw!
Paulientje, staak dat spelen gauw;
Want lucifers, die snel ontbranden
Zijn zeer gevaarlijk voor je handen!”
is weliswaar lachwekkend (gevaarlijk alleen voor je handen?) maar niet leuk.
Het komt over als liefdeloos haastwerk. En kun je meeleven met zo’n ontevreden troelala? Die ook nog eens haar ontevredenheid op de poesjes uitleeft?
Paulientje hoorde naar geen raad
En werd zelfs op de poesjes kwaad.
De hoffmannse spring-in-’t-veld, het meisje dat de wereld ontdekt, wordt in de Nederlandse vertalingen meteen al geïntroduceerd als ongehoorzaam wicht, en dan lees je het verhaal toch heel anders.
Een doorlopend bijgewerkt register op alle VandaagsVertaalProblemen staat in blog 345, hier. Hieronder het Duits.
Reacties
Een reactie posten