511 Hoerenzoon

   De tussen-n, ik vermijd hem het liefst, maar er zijn situaties waarin hij essentieel is. Hier heb ik er twee, uit het leven gegrepen en mij aangedragen door de oplettende tekenaars Aart Clerkx en Floris Tilanus.
   Aart Clerkx schrijft mij, en ik citeer verbatim:

Waarde mens en taalhater, kortgeleden zag ik een moslima die een sektegenoot uitmaakte voor: “Hoerenzoon” waarbij ze de tussen-n duidelijk uitsprak. Stel je voor: jong, 13 of 14 jaar, op zwarte laarsjes en gekleed in scherp geperst pruisisch-blauw met een strakgeplooide hoofddoek terwijl de zweem van een glimlach haar bevallig ovalen gelaat overtoog nadat ze was uitgesproken. “Hoerenzoon !”
   Daar had Maery Draesselhuys nog een puntje aan kunnen zuigen... t.a.t Acé.

   En van Floris Tilanus kreeg ik de melding:

Ik was vandaag op een begrafenis waar de priester het had over des dodes christenlijke geloof.
   Tussen n, enner, enst.

   Prachtig! Allebei! Het is duidelijk dat in hoerenzoon en christenlijk (misschien was het zelfs wel gristenlijk) de tussen-n meer dan thuishoort, maar – let wel – omdat hij dan ook daadwerkelijk uitgesproken wordt. Pas als je de tussen-n hoort, kun je hem zetten, dat wil zeggen, als de schrijver of vertaler wil dat de lezer hem hoort. Anders niet.
   Intussen zal in het dagelijks bestaan die tussen-n allengs steeds vaker te horen zijn, omdat mensen niet alleen klakkeloos nabauwen wat ze horen maar ook wat ze geschreven zien, dus ik wrijf me al in de handen bij de te verwachten stortregen aan pareltjes.
_____

De illustratie: de meest recente meesterwerken van Aart Clerkx, uitgeverij Niet In De Handel, 2024 en 2025. Meer over de tussen-n in blog 117 Taalwetten en blog 492 Spellingskwesties, of: wat ik ook verkeerd doe. Een doorlopend bijgewerkt register op alle VandaagsVertaalProblemen staat in blog 345, hier.

Reacties

Een reactie posten

met onder meer de afgelopen tijd

516 De morele dimensie

Afbeelding
   Met Zwaluwstaarten van Ellen Van Pelt ben ik niet erg opgezet, ja hier en daar schiet ik er danig van uit mijn krammen, om niet te zeggen dat het me op zeker moment ambetant mijn voeten gaat uithangen. Is de schrijfster soms de trappers verloren? Het boek komt me voor als een kwakkel die enorm veel van zeg is.    In haar boek gaat de schrijfster op zoek naar de motieven waarom haar overgrootva Leopold Van Pelt, eigenaar-directeur van Meubelfabriek Van Pelt, collaboreerde met de Duitsers, kasten en kisten enzovoort voor ze maakte. Dat doet ze door hem in het gevang, waar hij als profiterende economieker, inciviek en tweezak na de oorlog wegens schuldige inschikkelijkheid een aantal jaar moest doorbrengen, zijn zonden te laten overdenken. Zonden die hij niet heeft, want hij deed het voor zijne mensen, voor het werkvolk, voor ’t fabriek, het was overmacht, hij kon die opdrachten niet weigeren, dan was hem alles afgenomen, hij had een gezin om voor te zo...
Meer lezen

515 Robjee en het robjees

Afbeelding
   Robjee lees je om het robjees, om uw eigen zelvers mede te laten biezebeizen op de wrede klappenans van fezelende en fezikende tateraars en babbelettes in luidmonds kelend laweit van op dool gaande, maboel makende rijgsels borendevol verben in allo- en perifrastica van een amandarosseske allure die zich zelfs met toeë kluisgaten ontvouwen op het scherm uwer oogschelen, foutredieu, om omzeggens op de eerste gereedste kamankele trein de rails dwarsend door onbewoonde meersen van Flandriaans braakland te tuffen en er op uw simililederen zeet terneder te zitten starogen naar par exempel memelzieke doodgevrozen kwalmen, de kalsijde van langzame binnenwegen, de slameur, tot de neerval aan toe, van slavetsen, spinakelbenen, ebbehouten appelbijtsters en schone pitous alsmede kloefen van klawaaiend kikhalzende en kokermuilende kortgestuikte quidams die wij van haren nog pluimen kennen noch dat we ze weten wonen – de plot van het discours is in voortdurend gevecht met de exuber...
Meer lezen

23 Ten derden male de allenige occupanten

Afbeelding
   Dan zie ik nog een probleem. Een anonieme lezer liet een eigengemaakte vertaling in de vondelingenschuif achter:       Eenzaam vliegen ze nog boven de horizon       als november de luchten onderklad       terwijl alle vogelfamilies in een breed cordon       het dorp verlieten voordat de herfst aantrad.    Zo zie je maar weer. Altijd staat er wat anders. Bij mij staat er in wankel evenwicht tot nu toe dit:       Eenzame bezetters van lege luchten       Als november somber dreigend naakt       En al je stamverwanten hebben haast gemaakt       Om het herfsttij achterna het dorpje te ontvluchten ...    Beide bedoeld als vertaling van de volgende vier regels – de eerste van een hele lap van twe...
Meer lezen

514 Nieuwe feiten

Afbeelding
   Veel van mijn projecten blijven nog lang nasudderen. Nog steeds vergaar ik materiaal voor een dubbel zo dikke editie van Bij mij op de maan , de verzameling Russische kindergedichten van anno nul tot nu uit 2016. En de eenenvijftig vertaalde gedichten van Vysotski zijn er ook nog lang niet genoeg.    In het nawoord van En weg was haar neus , de vertaling van een paar honderd Engelse nursery rhymes uit 2018, neemt de aantekening over Humpty Dumpty elf bladzijden in beslag, wat ook wel mag bij zo’n klassieker. Ik verzamelde alle vertalingen van Humpty Dumpty die ik toen kon vinden, maar er blijven nieuwe feiten komen. De vertaling die ik de ‘al bijna klassieke’ Hummeltje Tummeltje noemde, vond ik terug in Rijmpjes en versjes uit de oude doos van Simon Abramsz., uitgegeven door Meulenhoff in of rond 1937 – wat dus aangetekend mag worden in En weg was haar neus op blz. 263. Hij gaat zo: Hummeltje Tummeltje klom op den wagen; Hummeltje Tummeltje viel v...
Meer lezen

512 Nooit uit vreemde neuzen eten

Afbeelding
   Ooit zag ik een boek met een leuke titel, Haal meer uit uw neus , en even klikken leert dat het uit 1996 stamt en van Ronald Ficket is, uitgegeven werd door Nijgh & Van Ditmar en handelt over ‘de kunst van het peuteren: geschiedenis en techniek van een onuitputtelijke liefhebberij’ en inderdaad: je neus is net een flesje bier dat nooit opraakt – daarom hebben we navolging van de grap met dat bierflesje waarschijnlijk ook twee neusgaten: Adam moet tegen de Heere Heere gezegd hebben, toen hij zo lekker uit zijn ene neusgat bleek te kunnen eten: doe mij d’r nog maar zo eentje, en hij kreeg er nog zo eentje.    Maar er bestaat, leert het onverbeterlijke internet mij, toen ik eerst op de abusievelijke titel met de tweede persoon enkelvoud zocht, ook een podcast uit 2020 die heet Haal meer uit je neus van Sofie Albrecht en die gaat over de wondere wereld der geuren, en feitelijk klopt dat natuurlijk niet, de podcast zou moeten heten Stop meer in je neus , ...
Meer lezen

345 Register & Inhoud VandaagsVertaalProbleem (cumulatief)

Afbeelding
[Hiermee vervallen de registers van blog 132 en blog 241 .] Inhoud 1 Register 2 Inhoud 1 REGISTER VandaagsVertaalProbleem    99 manieren om één gedicht te vertalen: 372 (zie verder Nacht, trottoir )    112 (911, EHBO): 229    Aarens, Evi: 275 , 287 , 307 , 374    Achmatova, Anna: 146    Adama van Scheltema, C.S.: 430     Adventures of Hajji Baba of Ispahan , The : 426    advertenties, sovjet: 223 , 277    AI: 341 , 378 (zie ook machinevertalen )    alfabet: 400 , 401    algemeniteiten: 1 , 5 , 11 , 26 , 28 , 31 , 36 , 38 , 41 , 85 , 89 , 100 , 110 , 143 , 146 , 165 , 281 , 462     Alice in Wonderland : 40 , 42 , 44 , 46 , 48 , 50 , 52 , 54 , 56 , 131 , 217 , 218 , 219 , 272 , 391 , 411 , 415 , 432 , 468 , 469 , 470 , 471 , 472 , 473 , 474 , 475 , 476 , 514    Andersen, Hans-Christia...
Meer lezen

513 Word niet uit het raam gesmeten

Afbeelding
   Mijn broer in het echte leven heet Peter, maar eigenlijk ben ik het, in het echte leven (als dat bestaat), de betwetende hoofdpersoon uit dit verhaal. Alles wilde ik weten. Dat was mijn droom. Niet uit een dorst naar kennis, maar uit een soort verzamelwoede. Een spaardrang. Als van postzegels, munten, sigarenbandjes, voetbalplaatjes, Suske en Wiskes of Lucky Lukes. Ik was geabonneerd op de Kijk , ook nog. Mijn grote held was Mr. I.Q. Weetveel, aan wie ik ooit een ingezonden brief stuurde, want hij wist antwoord op alle vragen en dan werden vraag en antwoord afgedrukt in de Meester I.Q. Weetveel-rubriek. Mijn vraag was ‘Hoe diep is drijfzand?’ Het moest toch dieper zijn dan een mens lang was, want je kon erin verdrinken! Op de hei vlakbij had je zand waarvan ik vermoedde dat het wel eens drijfzand kon zijn en waarvoor ik bang was.    Wat ik leuk vind aan het mij aangewaaid geworden verhaalgedicht hieronder is de lijdende vorm van de aansporing, alsof je...
Meer lezen

510 Raar is waar

Afbeelding
   De peroptieme tekenaar-schrijver en schrijver-tekenaar Aart Clerkx vertelde mij dat hij en leeftijdsgenoten zich in zijn langvervlogen jeugd amuseerden door dialogen uit Kuifje met elkaar te debiteren. Niet vanwege hun scherpzinnigheid (van de dialogen), maar vanwege de buitengewone buitenissigheid. ‘Ha?... Wààr is hij verdwenen?...’ ‘Hoe vreemd, ’n klant!...’    Nu zou een Noord-Nederlander misschien denken dat het Belgisch was, of Brussels uit de koker van Herr Hergé, maar nee, het was een Nederlandse vertaler en Georges Rémi heeft zich met de vernederlandsing van Tintin niet bemoeid, aangezien zijn Nederlands nog slechter was dan zijn Engels, en dat wil wat zeggen.    Het zijn en blijven, wil ik de hele tijd maar zeggen als ik niet zo herhaaldelijk werd onderbroken en op zijpaden gestuurd, de onverwachte, raar en bijzonder gezegde dingen die altijd het leukste zijn om te lezen, die het meeste doen en je het beste bijblijven...
Meer lezen

63 Tsjeboerasjka

Afbeelding
   Tsjeboerasjka is een grootorig, wollig en goedgelovig wezentje uit een ver land dat in 1966 per ongeluk in een krat appelsienen in Rusland belandde. Omdat hij aan wal eerst de hele tijd omtuimelde van de slapende ledematen werd hij Tsjeboerasjka genoemd, wat Omtuimelaartje betekent. Hij solliciteerde bij de dierentuin maar werd afgewezen omdat hij onbekend was aan de wetenschap. Al snel sloot hij vriendschap met een onberispelijk geklede en uiterst vriendelijke krokodil, genaamd Gena, die mogelijk een nazaat was van de even onberispelijk geklede maar uiterst onvriendelijke krokodil die een halve eeuw eerder de straten van Petersburg onveilig maakte in het relaas Krokodil van Kornej Tsjoekovski. Het leven wordt Tsjeboerasjka en Gena zuur gemaakt door madame Sjapoklak (genoemd naar een inklapbare hoge hoed of klak) en haar dievende rat. De avonturen die ze beleven werden in meerdere, razend populaire boeken opgetekend door Edouard Oespenski (1937-2018), die ook de chro...
Meer lezen

499 Infinite Jest

Afbeelding
    Infinite Jest , de titel van het luchtige niemendalletje van David Foster Wallace, hoe vertaal je die? (Over het dat misschien een andere keer.)    Het is natuurlijk een quote unquote uit het bekendste toneelstuk aller tijden op het (anonieme) Drama des Levens na, uitgesproken als de hoofdpersoon op zijn speurtocht naar de dader(s) van een overval op een winkel in kantoorbenodigdheden in een kluisje van een badhuis in Oxford een schedel vindt die hij identificeert als die van Alaspoor Yorick, een Palestijns-Pakistaanse neurochirurg en schrijver van moppenboeken met een scatologische inslag.    Hamlet (de Hoofdpersoon) herinnert zich deze Alaspoor, roept hij (Hamlet) in de kleedruimte met de schedel in zijn hand uit, terwijl om hem heen in meer of minder behanddoekte staat badgasten langslopen van en naar de douches – als a fellow of infinite jest, of most excellent fancy .    Misschien gewoon eerst eens kijken hoe de t...
Meer lezen