132 VandaagsVertaalProbleem Inhoud en Index 1-132

Inhoud VandaagsVertaalProbleem 1-132

1 Zelfreflectie
2 Allitereren
3 Lidwoord
4 Een vies geel optreksel
5 Drie trucjes
6 Over titels en hoe ze kort te houden
7 Mondkapjes
8 Bestaan er überhaupt onvertaalbare woorden?
9 Zij vertaalden wat er stond
10 You with Me: Fishy Fishface
11 Mauritius, Jan Klaassen en de instabiliseringshypothese
12 You with Me: Thunderstorm Song
13 Pskovse trutten en het woordenboek van Karel van het Reve
14 Couleur locale
15 You with Me: The Strange Giant
16 Prutswerk, gebroddel en beunhazerij
17 You with Me: The Salamander Sisters
18 Pinguïn op de noordpool
19 You with Me: How Come
20 De Beatles herbezocht
21 Allenige occupanten
22 Nog een keer die allenige occupanten
23 Ten derden male de allenige occupanten
24 Allenige occupanten und kein Ende?
25 You with Me: Big-big Saucepan
26 Trucje vier
27 You with Me: You with Me
28 Klutsen
29 Met een wraak
30 You with Me: Owl and the Moon
31 De letterlijken en de vrijen
32 Bovenventilatieklapschuiftochtraampjes
33 Een watmottat
34 Vasisdassen in vertaling
35 You with Me: Yawning Song
36 Eigenkokers
37 You with Me: Good Advice for Children
38 De rekkelijken en preciezen
39 De warm
40 Alisa: Sonja in het rijk der mirakels
41 De stem van de vertaler
42 Alisa: De voorlopers
43 Ontegenovergestelden
44 Alisa: Dieperder en dieperder
45 You with Me: Sailing on the Lino Sea
46 Alisa: De klassikaners
47 Voetnoot bij Toergenjev
48 Alisa: De andersdoeners
49 You with Me: Po’ Bear
50 Alisa: De liefhebbers
51 Applaus voor ondertitelaars
52 Alisa: De eenentwintigste eeuw
53 Anton Tsjechovs ome Charles
54 Alisa: De internauten
55 You with Me: Song for Autumn
56 Alisa: Het knijnehol (toegift)
57 Godgloeiendekankertering
58 Alle gelukkige gezin is moeilijk
59 Alle gelukkige gezinnen worden broeders
60 Alle gelukkige gezinnen komen in drieën
61 De tweede zin
62 You with Me: The Unheard Flute
63 Tsjeboerasjka
64 Toergenjevs zieleroerselen
65 Tolstoj en zijn broers laarzen
66 Zelfportret van de titel als vertaalprobleem
67 A Portrait of the Title as a Meme
68 De overtreffende trap van kakkerlak
69 You with Me: How Long Must I Wait?
70 Tolstojs want
71 Gogols maart de vijfentwintigste
72 Gogols rennende vissen
73 Gogol in netjes Nederlands
74 Tsjechovs drie woorden
75 Tsjechovs beginnen
76 Andermans Tsjechovs
77 Chekhov, Tsjechov en Чехов
78 Aantekeningen van een veelgeplaagd auteur – Kornej Tsjoekovski (1)
79 Aantekeningen van een veelgeplaagd auteur – Kornej Tsjoekovski (2)
80 You with Me: What’s That?
81 You with Me: Angry Wood
82 Oorwurmen uitdrijven: Dat is pas leven
83 Oorwurmen uitdrijven: Ik zag het licht
84 Oorwurmen uitdrijven: Vals goud
85 Drie Vertaliaanse dialogen
86 Met handen en voeten (over Mariëngof en Tarkovski)
87 You with Me: Sailing
88 Welk een klucht is het leven! (over Lermontov)
89 De ideale vertaling
90 Lijden in last (nogmaals over Lermontov)
91 Oorwurmen uitdrijven: Het filosofenlied
92 You with Me: If All Summers Were Winter
93 Het zeil (Lermontov)
94 Het vervolgde zeil (Lermontov)
95 You with Me: We’re Doing Treasurehuntbirthdayparty-in-the-Woods
96 Amanda Ros – Irene Iddesleigh I
97 Oorwurmen uitdrijven: De kriebels
98 Is googletranslate aan het eind van zijn Latijn?
99 Het ga je goed, mijn vriend (over Jesenin)
100 Honderd
101 Amanda Ros – Irene Iddesleigh II
102 Titelstrijd
103 Een ovaalvormige ronde tafel
104 Hervertalingen, moet dat nou?
105 Amanda Ros – Irene Iddesleigh III
106 Vroege Joyce-vertalers
107 Dhr. Duffy en het pijnlijk geval
108 Vlaams
109 De Nicoline van der Sijs
110 De regels
111 Dialect
112 Lofdicht op het betekenisverwante woord
113 Schimpdicht op het synoniem
114 Jan Ritsema
115 Hokkebrokken en vliegelantiers
116 Bibbergoud
117 Taalwetten
118 Oorwurmen uitdrijven: Jong juffertje schoon in haar tuintje buiten
119 Misselike tonghe
120 Een nieuwe herfst een nieuwe roeping
121 De eerste Nederlandse Joyce-vertaler
122 Nogmaals Theun de Vries z’n Eveline
123 De tweede Nederlandse Joyce-vertaler
124 Proteus uit de werkplaats van de Ulixes-vertalers
 125 Theun de Vries en Tolstoj zijn broers laarzen
126 Amanda Ros – Irene Iddesleigh IV
127 Vlaamse krummen
128 Bibbergoud vs Bibbergoud
129 Bladzijde twee strook een
130 De verhollandsing van Bibbergoud
131 Lang leve de gedateerde vertaling!
132 VandaagsVertaalProbleem Inhoud en Index 1-132

Inhoud filtercolums f1-11

f1 Humpty Dumpty
f2 Het en zijn de woorden niet
f3 De canon van vertalingen
f4 Vertalen met googletranslate
f5 Ik schrijf een blog
f6 Vier Alicen, twee Alisa’s en een Anja
f7 Alieske in Wonderenland
f8 Waarin de vraag wordt opgeworpen hoe Alice eigenlijk heet, en een oude Russische vertaling aanleiding geeft tot nieuwe, onvermoede vertaalstrategieën
f9 Citabiliteit
f10 Tortilla’s voor de Daltons
f11 De Vlamen in mijn kast

Index

De Russen:
over Alisa (de Russische Alice): f6, f7, f8, 40, 42, 44, 46, 48, 50, 52, 54, 56
over Dostojevski: 103
over Dovlatov: f5, 2, 3, 4, 6, 8, 13, 14, 16, 43, 103
over Gogol: 71, 72, 73
over Jan Klaassen (de Russische): 11
over Jesenin: f9, 5, 99
over Lermontov: 88, 90, 93, 94
over Mariëngof: f9, 32, 39, 86
over Poesjkin: 31, 32, 33, 34, 121
over Tarkovski: 86
over Toergenjev: 47, 64
over Tolstoj: f3, 58, 59, 60, 61, 65, 70, 125, 131
over Tsjeboerasjka: 63
over Tsjechov: 53, 74, 75, 76, 77
over Tsjoekovski: 36, 68, 78, 79
over vertalers in Rusland: f3, 11, 31, 36, 38 (zie ook over Alisa)
over Vvedenski Aleksandr: 35
over Vvedenski Irinarch: 36

De Rest:
over algemeniteiten: f2, f3, f4, f5, f9, 1, 5, 11, 26, 28, 31, 36, 38, 41, 85, 89, 100, 110
over Alice in Wonderland: f6, 131 (zie ook over Alisa)
over de Beatles: 20
over Bibbergoud: 116, 128, 129, 130
over bovenraampjes: 32, 33, 34
over dialect: 47, 74, 108, 109, 111, 115 (zie ook over standaardtaal en over Vlaams)
over gedichten: f9, 5, 21, 22, 23, 24, 68, 88, 90, 93, 94, 99 (zie ook over zelfvertalen)
over hervertalen: f10, 104, 125, 131 (en passim)
over Irene Iddesleigh: 96, 101, 105, 126
over James Joyce: 41, 53, 57, 66, 67, 102, 106, 107, 120, 121, 122, 123, 124
over Jan Klaassen: 11
over Jan Ritsema 86, 114
over kindergedichten: f1, 63, 68, 78, 79 (zie ook over zelfvertalen)
over liedjes: 20, 63, 82, 83, 84, 91, 97, 118
over Lucky Luke: f10
over machinevertalen: f4, 29, 98
over meneer Gum: 104
over mondkapjes: 7
over ondertitelen: 51
over pinguïns op de noordpool: 18
over standaardtaal: f10, f11, 5, 9, 26, 108, 109, 110, 111, 115, 117, 119, 127, 128, 129, 130
over synoniemen: 112, 113, 115, 117, 119
over Theun de Vries: 121, 122, 125
over tips en trucs: f2, f9, 1, 5, 26, 28
over titels: 6, 66, 67, 102
over vertalen wat er staat: 5, 9, 13, 14, 26, 31, 36, 38, 57, 71, 72, 73, 107
over Vlaams: f10, f11, 108, 111, 115, 116, 117, 119, 127, 128, 129, 130
over zelfvertalen (You with Me en Jij met mij): 10, 12, 15, 17, 19, 25, 27, 30, 35, 37, 45, 49, 55, 62, 69, 80, 81, 87, 92, 95
over zwaluwen: 21, 22, 23, 24, 102

Reacties

Een reactie posten

met onder meer de afgelopen tijd

160 Vintage Vondel

Afbeelding
   Er wordt wat afhertaald.    Eline Veere, Woutertje Pieterse, Saartje Burgerhart.    En neen, dat zijn niet de namen der hertalers.    Dat zijn de namen der boekwerken.    De pieken, de klassieken der Nederlandsche literatuur.    Die niet meer geleezen worden, zo is de vreesch.    Aengesien se curieus ghespelt syn, en non-usansueel woortgebruyk besighen.    Geen koortjen, met of zonder een carillon van bellekens, meder aan vast te knoopen. Segtmen.    En die men is dan vooral de men die het juist wel kan genieten, de neder- en andersoortige landici.    Die voor anderen dochgten – ende sy dochgten: set die dingen over in modern hedendagiaans. Dan zal de lezersschaer toestromen en sy sal juichen en sich vermeien en voller vreugt rond de hervonden boekwerken de ruttiaanse polonaise reidansen. Panta kala lian!    Sulckx was hun selfgeseghde noobel streven.    Hun brillante idé.    Doch.    Welck een aberratie!    Welck een jammerlyke dwalingh!    Welck een abusievelijke w
Meer lezen

373 Nacht, trottoir – als a-tal

Afbeelding
   Het a-tal , ook wel bekend als a-tautogram , a-saga of a-spraak is een OuLiPoliaanse exercitie avant la lettre , hoewel niet vaak beoefend als poëzie. In Opperlandse taal- en letterkunde uit 1981 (het roze, behapbare boek) wordt het ook wel een eiouij-lipogram genoemd. Het oudst bekende voorbeeld, Paaschmaandag ( een a-saga ), dateert uit 1841 en is van J. Bosscha. Battus neemt verder ook nog op (blz. 27-31) de verhalen Van Agt stapt af , A-spraak en Zaans drama . In Opperlans! uit 2002 (het groene, onhandelbare boek) blijven daarvan alleen Paaschmaandag en de A-spraak over (onder ma-mc).    Het is platgetreden terrein, de lipogrammatica, zegt Battus, en dat is het ook, maar intussen ben ik nog nooit een gedicht tegengekomen met maar één klinker. Nacht. Zwart. Waar? Stad. Straat. Tabakszaak. Laf straalt lantaarn, slap als prak van patat. Rap gaan acht maal acht jaar zwartgatwaarts, Maar ach, af-aan, af-aan, zal rad maar gaan. Barst, graaf graf alvast, kwak last af,
Meer lezen

372 Nacht, straat, straatlantaarn, apotheek

Afbeelding
_____ Ночь, улица, фонарь, аптека, Бессмысленный и тусклый свет. Живи еще хоть четверть века – Все будет так. Исхода нет. Умрешь – начнешь опять сначала, И повторится все, как встарь: Ночь, ледяная рябь канала, Аптека, улица, фонарь.    Van het wereldberoemde gedicht van Blok dat begint met Notsj, oelitsa, fonar, apteka bestaan in het Nederlands (bij mijn weten) vijf vertalingen. Alle vijf klampen ze zich krampachtig vast aan het oorspronkelijke rijm en het oorspronkelijke ritme – en bijna nog krampachtiger aan de feitelijke gegevenheden in het gedicht, de woorden, het verhaal, ‘wat er staat’.    Met als gevolg dat geen van de vijf gedichten meer een gedicht zijn, maar hoogstens een ongelukkige parafrase.    Ja, zo kan ik het ook!    Letterlijk, woordenboekgewijs, machinaal vertaald staat er dit: Nacht, straat, straatlantaarn, apotheek, Zinledig-onnozel en dof-mat licht. Leef al was het nog een kwart eeuw – Alles zal zo zijn. Er is geen uitweg. Je sterft – je be
Meer lezen

374 Nacht, trottoir – als sonnet

Afbeelding
   Een sonnet om erin te komen. Ik hou niet bijzonder van sonnetten. Op mij maken ze altijd de indruk iets te zijn om... om erin te komen. Ik probeer mijn pen, of eerder nog Ik probeer mijn piemel en zal ze eens laten zien wat ik allemaal in mijn mars heb. Uitsloverij. De sonnetten van Vestdijk bijvoorbeeld – net zo’n berg om met een grote boog omheen te lopen als zijn romans.    De sonnetten van Shakespeare vind ik voornamelijk heel erg moeilijk. Het sonnet lijkt wel een versvorm om alles zo spits en ingewikkeld mogelijk te zeggen, om de taalspieren te warmen en het vocabulaire ochtendgymnastiek te laten doen, en de gedachten – if any – op een rijtje te krijgen. Vooruit, luiwammesen, je nest uit en in het gelid! De A bij de A en de B bij de B, en de rijmwoorden netjes op jaapbakker!    Gerard Reve schreef brieven om in zijn dagritme te komen, Willem Wilmink vertaalde een potje, en op mijn en Eriks studentenplet heel lang geleden hadden we iemand op de gang die elke ochtend voor het
Meer lezen

371 Pak aan, nageslacht! — Interview met Anatoli Mariëngof

Afbeelding
Pak aan, nageslacht! is het laatste deel van de memoires van de Russische dichter-imaginist-provocateur Anatoli Mariëngof (1897-1962). Zelf wilde hij de drie delen uitgeven met als overkoepelende titel Onsterfelijke trilogie .    Achterin Pak aan, nageslacht! is een (posthuum) vraaggesprek van de vertaler met de schrijver opgenomen. Mariëngof was een scherp observator van de Russische zeden en gewoonten, en veel van wat hij in zijn tijd opmerkte – de Revolutie, de Burgeroorlog, de Stalinistische terreur – werpt licht op wat er vandaag de dag in Rusland voorvalt en plaats de gebeurtenissen in een historische en morele context. Anatoli Borisovitsj, ik ben blij dat we bij het verschijnen van dit slotdeel van uw Onsterfelijke trilogie in het Nederlands een vraaggesprek kunnen hebben met uw even onsterfelijke ik. Natuurlijk! U bent geboren in 1897 en overleden in 1962. U hebt roerige tijden meegemaakt, de Eerste Wereldoorlog, de Revolutie, de Hongersnood, de Burgeroorlog, de stal
Meer lezen

370 Koning Bub

Afbeelding
   Hier begon ik met de woorden in de paleiselijke woning . Wat rijmt op koning , zodat ik – eindelijk, eindelijk – een van de intrigerendste, afschuwelijkste, grappigste, indringendste, gekoesterdste, visionairste toneelwerken aller tijden een kindermakeover kon proberen te gaan geven. Een droom kwam uit, of een nachtmerrie, het is maar hoe je ertegenaan kijkt.    Van Ubu Roi in Koning Bub .    Eigenlijk vroeg het stuk erom. Jarry concipieerde het als poppenspel – of een kruising tussen Polichinelle en Macbeth . Toen het opgevoerd zou worden wilde hij dat de (menselijke) acteurs middels touwen aan de trekkenwand boven vastzaten, alsof het marionetten waren. ‘Dat was realistischer,’ volgens Jarry.    Vooral leuk is dat ik koning Bub met zijn eega Bab een waar schrikbewind kon laten ontketenen waarbij ik allerlei gruwelijkheden kon beschrijven. (Ook het woord schrikbewind wilde ik absoluut gebruiken.)    Het pseudo- mot de Cambronne waarmee het stuk opent werd door Dolf Verspo
Meer lezen

375 Nacht, trottoir – als Herman Gorter

Afbeelding
   Er zijn vele Herman Gorters, en een Nacht, trottoir zo lang en breed uitwaaierend als de Mei behoort zeker tot mijn wensen, maar dat zal voor later zijn. Deze Gorter is die van de sensitieve verzen, van de Zie je, ik hou van je -gedichten, van Mijn grijze tintelreine , van Het gouden zongezwier , van De heide is maar stil en Ik wilde ik kon u iets geven . Heel prachtig allemaal.    Het gedicht van Blok is ook mooi, maar door het door de OuLiPoliaanse molen te halen komen er elke keer weer meer kaleidoscopische kanten bij. Je ziet het tafereel op vele manieren voor je en het wordt steeds mooier, absoluter en raadselachtiger. En we zitten pas op drie. Ik stond op het gestoepte in de nacht en ik roepte, roepte, maar geen die mij wacht. Slechts het lantarenlicht was mijn kleed, Slechts de bliksemschicht die vrieskou heet. Hoe wriemelend meanderde hier de stad, hoe nooiteens-ooit veranderde dit webomspannen rad. In de gracht keek ik mijn ik in de ziel, hoe beveder
Meer lezen

376 Delina Delaney, hoofdstuk II

Afbeelding
   Hoofdstuk II van Delina Delaney begint waar hoofdstuk I ophoudt. De kostwinner, visserman Joe Delaney rust in vrede, waarna de armoede in het naar Ierse begrippen zeer kleine gezin hard toeslaat. Delina en haar moeder wenen vele zakdoeken vol, als een klop op de deur redding brengt: Lady Gifford (echtgenote van wijlen Lord Gifford) komt Delina naaiwerk aanbieden op het kasteel. (O! Men ziet de bui reeds hangen!) En als Delina zich maandagochtend, beschenen door Sol, in zijn blikkerende majesteit, ten kastele vervoegt, loopt zij bij de ingang Lady Giffords zoon Lord (een andere naam krijgt hij het hele boek niet) tegen het lijf, die een coup de foudre krijgt, een scheut van een schicht van liefde op het eerste gezicht door zijn bast. ‘Hemelse goedheid,’ mompelt hij, ‘een juweel, een juweel van onschatbare waarde.’ Na afloop van haar eerste werkdag wacht hij haar op en begeleidt haar naar het nederige stulpje dat zij haar huis noemt, waar hij kennismaakt met haar moeder, die hij ver
Meer lezen

377 Verkeerde benen

Afbeelding
   Op het literaire juice-kanaal Tzum lees ik een recensie – een mooie lange onbekrompen – over een boek dat Meridiaan liet samenstellen met de best of Hilary Mantels interviews, essays en passages over haar schrijfbedrijf. De recensie is ruimschoots van citaten voorzien om jezelf ook een oordeel te vormen, en aan de inhoud ligt het niet dat Mantel overkomt als iemand die zeer behartenswaardige dingen zegt. Maar wat een rare zinnen kom ik in de citaten een paar keer tegen. Zinnen die me steevast op het verkeerde been zetten. Nou kan dat in scheppend proza best mogen en hoeven en moeten, maar een essay wil toch, net als journalistiek, begrepen worden, ook al is dat begrijpen altijd maar vluchtig als de wind. Maar dit zijn zinnen die ik een paar keer moet overlezen voor ik ze begrijp, en voor ik erachter kom wat er in het Nederlands mis mee is. Eerst dacht ik dat het Vertaliaans was, maar de vertalers, Niek Miedema en Harm Damsma hebben een te grote staat van dienst om daar in te trapp
Meer lezen

345 Register & Inhoud VandaagsVertaalProbleem (cumulatief)

Afbeelding
[Hiermee vervallen de registers van blog 132 en blog 241 .] Inhoud 1 Register 2 Inhoud 1 REGISTER VandaagsVertaalProbleem    99 manieren om één gedicht te vertalen: 372 (zie verder Nacht, trottoir )    112 (911, EHBO): 229    Aarens, Evi: 275 , 287 , 307 , 374    Achmatova, Anna: 146    advertenties, sovjet: 223 , 277    algemeniteiten: 1 , 5 , 11 , 26 , 28 , 31 , 36 , 38 , 41 , 85 , 89 , 100 , 110 , 143 , 146 , 165 , 281     Alice in Wonderland : 40 , 42 , 44 , 46 , 48 , 50 , 52 , 54 , 56 , 131 , 217 , 218 , 219 , 272    Andersen, Hans-Christian: 370    Aristophanes: 288    associatieve transsonanties: 288 , 289 , 290 , 291 , 295 , 296 , 297    Battus: 373    Beatles, The: 20 , 102 , 134 , 159 , 211 , 225 , 351  &nbsp beletselteken: zie puntjes, drie     bende van Lieke, De : 276 , 281 , 360     Bibbergoud : zie over Suske en Wiske     Bij mij op de maan (losse boekjes, geshopt): 238 , 245 , 254 , 262 , 267 , 278 , 301 , 303 , 310 , 355    Bjeljdy,
Meer lezen